De Europese Commissie lanceerde een wetsvoorstel dat ervoor moet zorgen dat online kinderporno makkelijker kan opgespoord worden. Maar de Tweede Kamer maakt zich grote zorgen over de gevolgen voor de privacy van burgers. Deze wet zou betekenen dat alle berichten van Europeanen, via WhatsApp, Zoom of e-mail, gescand worden op kinderporno.
Experts trekken aan de alarmbel. “Als een chatdienst al die honderden miljoenen berichten op een dag moet scannen, moet dat automatisch gebeuren, via kunstmatige intelligentie”, vertelde professor ICT en Recht Frederik Zuiderveen Borgesius eerder in het NOS Radio 1 Journaal. “Die kunstmatige intelligentie kan zich vergissen. Zoals wanneer je bijvoorbeeld een foto van je kind in het zwembad naar oma stuurt. Maar die beelden gaan dan wel automatisch naar Europol.”
“Dystopische controlestaat”
In april stemde een meerderheid van de Tweede Kamer al in met een motie die stelde dat het voorstel geen controle van versleutelde chatberichten mag bevatten. Indien het voorstel dat wel doet, roept de motie de minister op om tegen te stemmen in Brussel. Minister van Justitie Dilan Yeşilgöz ontraadde de motie destijds “met klem”.
Gisteren deed de Tweede Kamer toch opnieuw een poging om de minister van gedachten te doen veranderen. Een meerderheid stemde in met een nieuwe motie die oproept om de motie van april alsnog uit te voeren. Elf partijen van over het gehele politieke spectrum dienden de nieuwe motie gezamenlijk in. De VVD en de christelijke partijen staan niet achter de motie.
“Spierballentaal vanuit de politiek en het negeren van experts heeft al eerder desastreuze gevolgen had”, vertelt D66-Kamerlid Dekker. Volgens haar is dat risico bij dit voorstel van de Europese Commissie ook reëel. Kamerlid van Haga (Groep van Haga) heeft het over “een dystopische controlestaat”.
Welles-nietes
Maar minister Yeşilgöz vindt dat de voorstanders van de motie een valse tegenstelling zien: “Het kabinet deelt jullie zorgen. Daarom kan Nederland alleen instemmen met het controleren van chatberichten als die controle zich beperkt tot het opsporen van reeds bewezen kinderpornomateriaal.”
Volgens de minister ligt de foutenmarge inderdaad veel te hoog als men ook zou zoeken naar nieuw kinderpornomateriaal. Dit zou veel onschuldige burgers verdacht maken. Maar bij het opsporen van materiaal dat reeds bekend is bij de autoriteiten, zou dit geen probleem vormen.
Kamerlid Dekker zegt dat volgens experts de foutenmarge ook te hoog ligt bij het opsporen van reeds bekend materiaal. De minister reageert dat volgens experts de foutenmarge wel acceptabel is. Gezien de ernst van het misdrijf vindt ze een foutenmarge van “0,000 weet ik veel wat” minder zwaar doorwegen. Het debat vervalt al snel in een welles-nietesdiscussie.
Dat gebeurt ook wanneer Dekker aankaart dat het voorstel niets doet met websites waarop kinderporno te vinden is. “Er is geen enkel bewijs dat het meeste materiaal zich via chatberichten verspreidt. Het meeste materiaal bevindt zich op het dark web.” Volgens Yeşilgöz richt het voorstel zich juist wel tot dergelijke websites.
Nederlandse overwinning
De EU-ministers zouden zich vandaag in Luxemburg buigen over het wetsvoorstel. Maar ondertussen haalden de Spaanse EU-voorzitters het van de agenda. Minister Yeşilgöz verwacht dat de Spanjaarden na de bijeenkomst een compromistekst zullen indienen waar de EU-ambassadeurs van de lidstaten een akkoord over kunnen sluiten. Daarbij verwacht ze dat de onderhandelingen van het kabinet succesvol waren en de wet zich zal beperken tot reeds bekend kinderpornomateriaal.
Over ander punt ziet ze Nederland vooralsnog niet aan het langste eind trekken. Het wetsvoorstel van de Commissie wil ook chatberichten gaan controleren op ‘grooming’, het verleiden van kinderen. Zowel het kabinet als de Tweede kamer vinden dat dit te ver gaat. Want hiervoor moet je alle chatberichten analyseren.
Meer over deze zes fases in de Europese wettenfabriek, lees je hier.
