Deze week hadden de senatoren een debat met minister Hoekstra. Wat de ‘Staat voor de Unie op 25 mei a.s. is voor de Tweede kamer, zijn de Algemene Europese Beschouwingen voor de Eerste Kamer. Senator Ruud Koole (PvdA) schreef erover in zijn opinie op deze site. Hij wilde in het debat ook weten waarom zijn motie nog niet is uitgevoerd. Die vroeg de regering in 2021 om een meerjarig plan om burgers structureel te informeren over de Europese Unie.
Dat plan werd deze week uitvoerig besproken in de Senaat. Het was maar voor twee jaar, dat was het eerste bezwaar, want de Senatoren hadden om een structurele oplossing gevraagd. Maar ook over de aanpak van betere Europa-informatie kruisten parlement en regering de degens. Zoals Paul van Vliet – die ook zo vaak opnieuw begon – zingt: ‘Het is niet nieuw, het is niet anders en bijzonder. En het is in het verleden meer gedaan’. Maar (parafraserend): voor de regering is het het eerste wereldwonder: burgerdialogen. Ook na de schrik van het nee tegen de Europese Grondwettelijke verdrag in 2005 werd immers een brede maatschappelijke discussie opgestart. Naast deze gesprekken met ‘ons’ gaat de regering op sociale media uitleggen hoe de Europese Unie werkt. Zoals dit uitlegfilmpje: de EU in een minuut.
2 brieven per dag
Minister Hoekstra (CDA) gaf tijdens het debat een update: ‘het gunningsproces voor die combinatie van burgerdialogen aangevuld met een campagne zijn in een afrondende fase.’ In totaal is er 1,2 miljoen te verdelen. Een klein voordeel: ook communicatie-adviesbureaus informeren zich nu in de werking van de EU.
De minister van Buitenlandse Zaken noemde in het debat zelfs nog een derde communicatie-spoor: interviews. ‘Op het moment dat ik in een talkshow een avond over Europa ga zitten praten, dan kijken daar 1 miljoen mensen naar’, stelde hij, en verwees ook naar ‘de websites van ministeries’. Maar daar haalt hij toch twee dingen door elkaar. Als het kabinet of een minister op tv verschijnt om een Europees punt te maken, dan is dat politiek. Net als de 2 brieven per dag die het schrijft aan beide Kamers met Europese informatie. Los van de politieke smaak die de coalitie daaraan geeft en die door de oppositie weer heel anders kan worden gezien: als Nederlander die zich wil informeren wil je de kern van elke Europese discussie én de voor- en tegen argumenten rustig op een rijtje lezen. Da’s wat anders dan een Kamerdebat.
Europa.nu
Een handicap bij Europacommunicatie is dat elke EU-organisatie (nooit instelling zeggen) zijn eigen aanpak heeft. Zo legt de Europese Commissie stap voor stap uit hoe het wetgevingsproces werkt. Het Europees Parlement toont een ‘treintje’, met voorstellen die vanaf het rangeerterrein naar de terminus rijden. Bij elk ‘station’ (onderhandeling) veranderen er in de wetstekst woorden, zinnen en deadlines. Nationale parlementen houden hun behandeling van EU voorstellen zelf bij via www.ipex.eu. De Eerste Kamer heeft het handige Europapoort. Alle Europese wetten die zijn aangenomen vind je op Eur=Lex. En die derde EU-organisatie, de Raad van Ministers? Die vraag is een valstrik. ‘De Raad’ bestaat immers niet, maar de 27 landen doen zelf aan Europa communicatie. Zo dus ook het kabinet Rutte-IV.
De Eerste Kamer is niet tevreden met de gekozen aanpak. Want het begrijpen van hoe de Europese Unie werkt, vergt meer dan glimmend nieuwe filmpjes, Insta-posts en het ophalen van burgermeningen. Daarvoor moet je EU-informatie ordenen en dan uitleggen en duiden – en dat is een vak. Het vak van tientallen professionals in Nederland; ervaren docenten bijvoorbeeld, die dagelijks voor volle klassen uitleggen hoe de EU werkt. Er zijn talloze folders, studieboeken, er is Het Klokhuis en lespakketten. Er is een glasheldere MOOC door Europees werkenden. En er is Europa.nu, de Europawebsite met actueel nieuws én een enorm archief. 50.000 Nederlanders per week weten die website al jarenlang goed te vinden. Dat particuliere initiatief gaat binnenkort verloren – als er geen structurele financiering komt. Dat laten we toch niet gebeuren?
