Bijna twee jaar geleden nam de Tweede Kamer een motie aan van het lid Raoul Boucke (D66) met de oproep aan de regering om een Europese kopgroep te vormen die waarborgt dat maatregelen ten minste optellen tot 55% broeikasgasemissiereductie in 2030 en de Tweede Kamer daarover regelmatig te informeren. 

Dat regelmatig informeren gebeurde met rapportages waarvan in juni de tiende en laatste uitkwam. De regering vond dat vrijwel alle voorstellen in de eindfase van onderhandelingen zitten en dat verdere updates niet meer nodig waren. Die eindfase is de trialoog en bij de methaanverordening lukte die deze week, na een nacht praten door Jutta Paulus als ‘rapporteur’ van het Europees Parlement, het Spaanse voorzitterschap van de Raad van 27 landen en de penvoerder; de Europese Commissie. Die publiceerde het eerste tekstvoorstel voor de methaanverordening in december 2021. 

Lekken

Het meeste methaan zit in gasbellen bij de polen en die smelten. Ook de landbouw is boosdoener; methaan lekt vaak uit pijpleidingen, of tankauto’s, of wordt afgefakkeld. Omdat het razendsnel opwarmt in de atmosfeer, moeten bedrijven de uitstoot gaan verminderen tot maximum-niveaus. Dat geldt ook voor bedrijven in de VS, Algerije en Noorwegen. Als Europese bedrijven inkopen van bedrijven die daar niet aan voldoen, komt er een boete.

Nu is er een eindtekst, de NOS berichtte er over. Dat is mooi nieuws, vinden NGO’s, zo vlak voor de wereldklimaattop in Dubai. De EU-landen vragen bedrijven om 99% efficiënt te zijn bij het affakkelen, vergeleken met de huidige norm van 98%. Het Europees Parlement wilde deze efficiëntieverhoging vanaf 2026 verplicht stellen maar dat werd verworpen door de Raad. Ook de Nederlandse regering was al bij het begin van de onderhandelingen bezorgd voor te strenge regels, die zouden leiden tot ombouw van installaties, wat ook niet fijn is voor vogels en vissen.

Ook in de eindfase, dit najaar, was er veel te wegen tussen strenge milieumaatregelen enerzijds en het belang van de industrie anderzijds. Het Europees Parlement stelde bijvoorbeeld dat een leiding moet gedicht zodra de methaanlekken 1 gram per uur bereiken – tien keer strenger dan het voorstel van de Europese Commissie; dat door de lidstaten juist was verwaterd.

Nederland onthield zich van stemmen

Wat vond Nederland, als lid van de kopgroep, van al die verbijzondering? In de eerste Nederlandse inzet (het BNC-fiche) benadrukte de coalitie te pleiten voor ‘proportionaliteit tussen de grootte van de lekkage enerzijds en de milieu effecten, leveringszekerheid, kosten en haalbaarheid van reparatie anderzijds’. 

Dat was de start van een onderhandelingsproces. Hoe verhoudt die inzet zich tot, bijvoorbeeld, de afstand tussen sensoren en lekken (de Raad: zo dicht als commercieel mogelijk, het EP: veel strenger) of de specificaties van lekdetectiesystemen (het EP: veel meer onderzeese tracking dan de landen). Dat staat in de eindtekst, die de Tweede Kamer niet meer krijgt. Sterker: de precieze standaarden gaan nog worden vastgesteld. Niet onbelangrijk en dus zullen de naar eigen zeggen ‘zeer bezorgde’ internationale gas en oliebedrijven, de ambtenaren in de comités die dat doen zeker weten te vinden.

Ook deze week was er nieuws over zo’n comité, over glyfosaat. De Kamer wilde een tegenstem, maar de Nederlandse delegatie onthield zich van stemming. Omdat de Commissie volgens de regels van de ‘comitologie’ door mag zolang er geen meerderheid tegen is, telde de Nederlandse onthouding van stem, de facto als een stem voor glyfosaat. Waarom deze afwijking van onze democratische wens? 

De verordening is af. En de regering regeert, de Kamer controleert. Te precieze Haagse instructies zijn weinig behulpzaam, oordeelt de minister. En die elfde rapportage, over de trilogen van de Green Deal, die komt er niet meer. Dus voor de details over de methaanregels is het afwachten in onze nieuwe Tweede Kamer.

Praktijkprofessor Europa van de Haagse Hogeschool Mendeltje van Keulen (cartoon) was griffier Europese Zaken bij de Tweede Kamer. Zij kijkt wekelijks voor Brusselse Nieuwe in brievenbus van de Tweede Kamer naar de post uit Brussel. Elke week de column van Mendeltje van Keulen in je mailbox ontvangen? Abonneren kan hier voor slechts 5 euro in per maand. Daarmee levert u een bijdrage aan de onafhankelijke journalistiek en opinie over Europese zaken die Nederland raken.