Bijna 8 jaar na de ramp met vlucht MH17 waarbij alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, om het leven kwamen, komt Nederland tegenover Rusland te staan in een rechtszaal. 17 rechters buigen zich in het Europees Hof voor de Rechten van de Mens over de aanklacht dat Rusland door haar aandeel in het neerhalen van het vliegtuig het Europees mensenrechtenverdrag heeft geschonden.
Belangrijke stap
Nederland geeft tijdens de hoorzitting publiekelijk uitleg over de klacht die het heeft ingediend tegen Rusland. De rechters moeten dan beslissen of deze ontvankelijk is. Daarbij wordt gekeken of Rusland de controle had in het oosten van Oekraïne ten tijde van vlucht MH17.
Een belangrijke stap want het is de eerste keer dat Nederland, in een internationale context, Rusland publiekelijk voor het gerecht sleept. Dat kan, omdat Rusland als lidstaat van de Raad van Europa het Hof in Straatsburg erkent en daarmee ook de uitspraken van het Hof.
De rechtszaak bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg staat overigens los van de strafzaak in Nederland waar een viertal mannen terecht staat voor het afvuren van de Bukraket waarmee het vliegtuig werd vernietigd.
Burgerinitiatief
Volgens minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra mag het neerhalen van vlucht MH17 niet zonder consequenties blijven: “De hoorzitting in Straatsburg bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is een belangrijke stap in het streven van Nederland naar gerechtigheid voor de slachtoffers en hun nabestaanden. Dat is en blijft prioriteit voor het kabinet’.
Toch waren het de nabestaanden van de inzittenden van MH17 die aanvankelijk de zaak hebben aangespannen in Straatsburg. De Nederlandse Staat sloot zich daarbij aan en diende ook een klacht in. De nabestaanden worden vertegenwoordigt door Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17.
Verantwoordelijkheid ontlopen
Nederland heeft al in juli 2020 een statenklacht ingediend tegen Rusland inzake haar rol bij het neerhalen van vlucht MH17. De hoorzitting zou dan ook al in november 2021 worden gehouden, maar werd toen verzet omdat de Russische rechter in het Hof zich zonder reden had teruggetrokken.
Eerder had Rusland al gevraagd om uitstel, zogezegd omwille van de coronamaatregelen. Rusland ontkent met klem haar betrokkenheid en zal tijdens de zaak ook betogen dat het niet ter verantwoording kan worden geroepen omdat de feiten zich niet op Russisch grondgebied hebben afgespeeld.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is een onderdeel van de Raad van Europa, het samenwerkingsverband waar 47 landen, waaronder Rusland, bij zijn aangesloten. Het Hof staat los van de Europese Unie en dient vooral om burgers in staat te stellen om schendingen van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens aan te kaarten. Opvallend: van de 11 lopende zaken tussen staten zijn er maar liefst 6 tegen Rusland.
