Focus

Brusselse Nieuwe zoekt doorgaans naar het Nederlandse accent in Brussel. Maar de Europese Unie komt ook in veelvoud terug in Nederland. Denk bijvoorbeeld aan het Europese Erfgoedlabel, wat doet denken aan de Werelderfgoedlijst van Unesco. Toch zijn er kleine verschillen. Zoals de naam al doet vermoeden brengt het Europees Erfgoedlabel vooral het Europese verhaal tot leven. Met dit label wordt uitsluitend de geschiedenis van het Europese continent en diens samenleving uitgelicht en beschermd. Werelderfgoed is dan weer erfgoed van iedereen, voor iedereen.

Het is wel opvallend dat de Europese Unie met een erfgoedlabel komt. Want de bescherming van erfgoed is eerst en vooral een nationale, regionale en lokale bevoegdheid. Via het Europese erfgoedlabel krijgen sites zoals het Vredespaleis in Den Haag de kans om over de grens te kijken en met andere erfgoedorganisaties in gesprek te gaan over Europese waarden.

Samen sterk

Dat gebeurt bijvoorbeeld in de ministerraad voor onderwijs, jeugd, cultuur en sport. Daar zitten de EU-ministers van onderwijs, cultuur en sport samen met erfgoedorganisaties en met een team van experts, aangesteld door de Europese Commissie. Samen kijken ze naar manieren waarop nieuwe EU-beleidsplannen rond erfgoed het beste op het niveau van de lidstaten wordt uitgewerkt.

Het voeden van een Europees netwerk voor erfgoedbehoud kost wel geld. Geld dat het Europese Erfgoedlabel ontvangt via verschillende EU-fondsen en programma’s zoals Creative Europe. Dat is het stimuleringsprogramma voor de culturele en creatieve sector in Europa voor de periode 2021-2027.

Nederlands erfgoed

Momenteel zijn er zestig locaties opgenomen in de Europese Erfgoedlijst, waarvan vier ook in Nederland. En dat kunnen er meer worden. Tweejaarlijks wordt de lijst uitgebreid. Dat gebeurt volgens een bepaalde selectieprocedure. Een locatie moet eerst door het land zelf worden voorgedragen, daarna wordt in Brussel beslist welke plekken erbij komen. In Nederland is het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap verantwoordelijk voor de voordracht van de Nederlandse kandidaten.

De Nederlandse locaties met het Europees Erfgoedlabel zijn te vinden op deze kaart. Het gaat bijvoorbeeld om Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het Vredespaleis in Den Haag. In 2020 kwamen er in een keer twintig nieuwe locaties bij, waaronder de Koloniën van Weldadigheid. Dit is extra bijzonder omdat deze door zowel Nederland als België werd voorgedragen en daarmee de eerste transnationale toekenning werd op de Europese erfgoedlijst. De Koloniën van Weldadigheid zijn zeven sites met gebouwen, in Drenthe en Antwerpen, van voormalige binnenlandse Nederlandse en Belgische koloniën uit de tijd dat wij nog tot één rijk behoorden: het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Meer weten over de Nederlandse sites op de Europese erfgoedlijst? Waarom ze dit label kregen, wat het belang is van de locatie en waar ze in de toekomst op willen focussen? In de zomerreeks die volgt, overlopen wij deze vier erfgoedlocaties op zoek naar de antwoorden!