Wie wel eens een sigaret opsteekt tijdens een wandeling door de stad, of tijdens het wachten op de bus, of in de auto, mag dit straks waarschijnlijk niet meer. Nederland is namelijk enthousiast over het voorstel van de EU om roken en vapen in veel openbare ruimtes te verbieden. 

Nu de Commissie een voorstel heeft gedaan, moeten de lidstaten en het Europees Parlement dit idee nog onder de loep nemen. De positie van het Parlement is nog niet bekend, maar tot nu toe is het merendeel van de lidstaten het wel al eens met het uitbreiden van het rookverbod.

Steeds meer verboden

Nederland is erg vooruitstrevend als het neerkomt op het ontmoedigen van roken. Sinds 2020 moeten alle terreinen van onderwijsinstellingen al rookvrij zijn, en dit verbod is recentelijk uitgebreid naar nieuwere producten, waaronder e-sigaretten. Maar op Europees niveau is nog geen besluit gevallen over een soortgelijke uitbreiding. Ons kabinet dringt er dan ook op aan in Europa om de zogenoemde Tabaksproductenrichtlijn (TPD) en de Richtlijn inzake tabaksaccijns (TTD) aan te passen, zodat ook nieuwe verslavende producten daarin worden meegenomen. 

De Commissie kondigde in 2021 al aan naar zo’n uitbreiding toe te willen werken onder het mom van het Europees kankerbestrijdingsplan. Langzaamaan krijgt het plan nu steeds meer gestalte. Het Nederlandse kabinet hoopt dat de nieuwe richtlijn volgend jaar klaar voor gebruik is. 

Schadelijke stoffen

Met het Europees kankerbestrijdingsplan wil de EU zorgen voor een rookvrije generatie in 2040. In het ideale scenario raakt nog maar minder dan 5 procent van de Europese burgers een (e-)sigaret aan. Kinderen moeten zo kunnen opgroeien in een rook- en tabaksvrije omgeving, en zo ontmoedigd worden zelf te gaan roken.

Net als tabaksrook verspreiden e-sigaretten namelijk een damp met schadelijke stoffen die na het roken in de lucht blijven hangen. Niet-rokers en kinderen ademen die vervolgens in. Daarom beveelt de Europese Commissie nu aan om mensen ook op verschillende plaatsen in de buitenlucht te beschermen tegen blootstelling aan tweedehands rook en giftige stoffen.

Het gaat vooral om plekken waar kinderen komen, zoals pretparken, dierentuinen, zwembaden en speeltuinen. Maar ook bijvoorbeeld bij wachtruimtes voor het openbaar vervoer, op terrassen, in drukke winkelstraten en bij de ingang van de supermarkt moet het rookverbod gaan gelden. 

Toch wel roken in de auto?

De Nederlandse voedsel- en warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de regels rondom het rookverbod. Met de uitbreiding van het verbod zal er dan ook meer verantwoordelijkheid op hun schouders vallen. 

Een van de aanbevelingen die de Commissie doet met het initiatief is om roken in privé-auto’s te verbieden als daar kinderen, minderjarigen, of kwetsbare mensen in zitten. Over dat plan is het Nederlandse kabinet dan weer niet zo enthousiast, het is in hun ogen onhaalbaar om dit te handhaven. Naast de capaciteit heeft de NVWA de bevoegdheid namelijk helemaal niet om auto’s aan te houden.

Maar dit staat Nederland niet in de weg om voor het initiatief te stemmen, de wetgeving blijft bij aanbevelingen. Op het gebied van volksgezondheid hebben de lidstaten de touwtjes namelijk zelf in handen, de EU mag ze daarbij alleen maar ondersteunen.

Meer over deze zes fases in het Europese besluitvormingsproces lees je hier.

Je had hier vanochtend al over kunnen lezen in de Dagvangst! Van maandag tot en met donderdag maakt hoofdredacteur Bert van Slooten je wakker met het Europese nieuws dat voor Nederland van belang is. Geïnteresseerd? Abonneer je hier.