Het is misschien wel dé munt van de toekomst: de digitale euro. Minder en minder mensen betalen nog met cash, want het is bijna overal mogelijk om binnen een paar seconden geld over te maken met je mobiele telefoon. Nog maar één op de vijf transacties in Nederland wordt met contant geld betaald. Minister Heinen (VVD) is daarom met de andere ministers van Financiën van de eurolanden (de eurogroep) bezig met de ontwikkeling van de digitale euro, die in de toekomst als aanvulling op contant geld moet dienen.
De digitale euro kun je het beste zien als cash in een digitaal jasje. Net als contant geld moet de digitale munt overal en altijd te gebruiken zijn, en bovendien geen lastige gebruiksaanwijzing hebben. De verantwoordelijkheid voor het overzicht is niet weggelegd voor commerciële banken, bijvoorbeeld zoals bij je spaarrekening, maar voor de Europese Centrale Bank (ECB).
Huppelen
Veel landen zijn de EU al voor. Onder meer Nigeria, de Bahama’s en Jamaica hebben hun eigen digitale munt al jaren geleden uitgegeven. Ook economische grootmachten als China, Brazilië, Japan en India, en nog veel meer landen zijn volop bezig met de ontwikkeling van een digitale munt. De EU wil niet langer achterblijven, en kijkt sinds anderhalf jaar ook naar een digitale versie van de euro. En die ontwikkeling mag niet stil blijven staan. Zoals de voorzitter van de eurogroep, Paschal Donohoe, zei in een persconferentie: “Hoe langer we aan de zijlijn staan, hoe moeilijker het is om bij te benen.”
Over het algemeen denken de ministers van de eurolanden daar hetzelfde over. Donohoe: “Veel van ons hebben vandaag het enorme belang van dit project benadrukt”. Het biedt volgens hem de kans om de levensstandaard in Europa te verhogen en om “de euro te laten slagen in een wereld die zo digitaal geworden is.”
Afhankelijkheid
Omdat we steeds meer met onze telefoons betalen is Europa steeds afhankelijker van buitenlandse bedrijven. Bijvoorbeeld van Visa en Mastercard, maar ook van bigtech-bedrijven zoals Google en Apple. Dat is een andere reden waarom minister Heinen potentie ziet in de digitale euro. “Het is belangrijk dat er een alternatief is”, legt hij uit.
Maar niet iedereen denkt daar zo over. Binnen het Nederlandse kabinet wordt wat heen en weer gekibbeld over de digitale euro. Zo ziet de PVV het concept niet helemaal zitten. Zij maken zich juist zorgen dat Nederland te afhankelijk wordt van Europa.
Privacy
Waar de PVV en de VVD elkaar wel in kunnen vinden is in de zorgen rondom privacy. Een van de voornaamste voordelen van contant geld is namelijk de anonimiteit die het met zich meebrengt. Als je in de supermarkt betaalt met briefgeld is daar geen persoonlijke informatie uit te traceren. Heinen vindt het belangrijk dat dit ook bij de digitale euro het geval zal zijn. “In Nederland gaat het publieke debat echt om privacy en anonimiteit”, legt hij uit, daarom doet de minister in Brussel zijn best om dit onderwerp hoog op de agenda te zetten.
Ook vindt minister Heinen non-programmeerbaarheid erg belangrijk. Hij wil absoluut niet zien dat de digitale euro gebruikt kan worden om consumptie mee te sturen. Die sturing zou onder andere de vorm kunnen aannemen van een vervaltermijn, waarbij de waarde van de munt daalt na een bepaalde periode. Of bijvoorbeeld door het kopen van sigaretten of alcohol met deze munt verboden te maken.
Wanneer de lidstaten gaan stemmen over de komst van de digitale euro is niet de goedkeuring van alle lidstaten nodig, wel een gekwalificeerde meerderheid. Heinen moet zijn collega’s in de eurogroep daarom extra proberen te overtuigen van zijn standpunten.