16:30 uur. We sluiten deze blog.
Wat staat er op de to-dolijst van de EU-leiders?
Eigenlijk zijn het haar zaken niet
15:20 uur. Maar toch bemoeit Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zich met de Europese top. Met een open brief over haar visie op de EU, lijkt ze de Europese leiders vandaag duidelijk een richting uit te willen duwen.
Als reactie op het handelsconflict met de VS en de energiecrisis, oppert Von der Leyen om de staatssteunregels te versoepelen. Zo wil ze meer investeringen in vergroening van de industrie mogelijk maken. Daarvoor wil ze ook een nieuw Europees fonds oprichten. Daarnaast benoemt ze kort de mogelijkheid om samen met de VS “een grondstoffenpact” tegen China op te richten.
Ook Zelensky is weer van de partij
13:45 uur. Het is ondertussen een vertrouwd nummer, maar ook bij de Europese top mocht de Oekraïense president Zelensky weer even inbellen. Hij wil de teugels nog eens aanspannen voordat de EU-leiders zich op het Oekraïense dossier storten.
Het echte werk kan beginnen
13:44 uur. Nadat de voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola is vertrokken, kan het echte werk gaan beginnen. Het eerste onderwerp op de agenda: de sluimerende handelsoorlog met de Verenigde Staten!
Boeman op het laatste moment
13:20 uur. De stemmingen over nieuwe steun aan Oekraïne en de minimumbelasting voor multinationals werden gekoppeld aan de stemming over sancties tegen Hongarije. Met deze constructie wilden de leiders de veto-chantage van Hongarije over de twee eerder genoemde onderwerpen doorbreken.
Maar volgens de Poolse premier Mateusz Morawiecki is dit dan weer “chantage” van de andere EU-lidstaten. Hij verzet zich nu op het laatste moment tegen de minimumbelasting waardoor het hele pakket dreigt vast te lopen. De blokkade van die andere onderwerpen, is volgens hem niet nodig. De steun aan Oekraïne linken aan de minimumbelasting, noemt hij immers “appels met peren vergelijken.”
Breaking: Metsola komt met hervormingspakket
12:15 uur. De eerste die de Europese top mag verlaten, is steevast de voorzitter van het Europese Parlement Roberta Metsola. Toen Metsola na afloop de pers toesprak, kondigde ze iets groots aan: ze zal persoonlijk toezien op een pakket hervormingen die een nieuw corruptieschandaal moet voorkomen. Tegen begin volgend jaar moet dat pakket in werking treden.
Metsola wil daarvoor de bescherming van klokkenluiders binnen het Europees Parlement verbeteren en onofficiële “vriendschapsgroepen”, lees: lobbygroepen, die niet zijn geregistreerd, verbieden. Ook zal de gedragscode voor Europarlementariërs grondig herzien worden en gaat het Parlement eens goed nadenken over haar contacten met niet-EU-landen. Europarlementariërs moeten die contacten op dit moment namelijk niet registreren.
Werk aan de winkel volgens Michel
12:00 uur. Volgens de voorzitter van de Europese top staan er veel “moeilijke en serieuze onderwerpen op de agenda.” Hij zal de gesprekken met de leiders beginnen met Oekraïne: “Zij verdedigen immers onze waarden en principes.”
Iets wat we nog niet eerder hebben gehoord: de EU-leiders gaan ook brainstormen over hoe we minder afhankelijk van China kunnen worden. “In het verlengde daarvan is ook de impact van het Amerikaanse Inflatiereductie-plan op onze industrie heel belangrijk”, vertelt Michel. Het overkoepelende thema bij alle onderwerpen is volgens Michel zoeken naar “Europese eensgezindheid.”
Oostenrijk hamert ook op migratie
11:30 uur. Ook Oostenrijk zit in team-Nederland wanneer het op migratie aankomt. “We kregen te maken met meer dan 100.000 asielaanvragen. Meer dan 75.000 van die mensen waren nog niet geregistreerd”, vertelt de Oostenrijkse premier. Met andere woorden: de landen op de Europese grens doen hun werk niet goed.
Een asielzoeker dient immer geregistreerd te worden in het eerste Europese land dat hij bereikt. “We moeten dit taboe echt doorbreken”, vertelt hij. “Daarvoor moeten we ook landen als Roemenië en Bulgarije meer financiële steun bieden, zodat zij onze grenzen beter kunnen bewaken. Het is geen kwestie van landen tegen landen, maar een kwestie van veiligheid.”
België hand in hand met Nederland
10:30 uur. Ook onze zuiderburen worstelen met een toestroom van asielzoekers. Logisch, volgens de Belgische premier Alexander De Croo: “België en Nederland zijn twee landen die aan het einde van de migratieketen liggen. Wij doen meer dan ons deel.” Om de migratiegolf door te komen, wil De Croo een “eengemaakt Europees antwoord zien.” Samen met collega Mark Rutte wil De Croo er zich bij de Europese top voor inzetten om ook “bij uitwijzingen beter samen te werken.” De Belgische premier ijvert daarbij, net als Rutte, voor samenwerking met de Balkanlanden.
De baas van Nederland arriveert
10:15 uur. Met zijn vertrouwde brede lach maakt premier Rutte zijn opwachting. De VVD-er laat er geen twijfel over bestaan: de belangrijkste thema’s vandaag zijn het handelsconflict met de VS en de migratieproblematiek. Om de toestroom van asielzoekers af te remmen wil hij vooral dat de EU inzet op gesprekken met grenslanden zoals Tunesië, Marokko en de Balkanregio. Brussel begint na te denken over een alternatief voor de Dublinakkoorden. Maar dat zint Rutte niet: “Ik hoor een Eurocommissaris zeggen dat Dublin dood is. Als dat zo zou zijn, is het hele Schengenverdrag dood.”
Vlaanderen overweegt om mee de nieuwe Nederlandse kerncentrales te financieren. Dat vindt Rutte erg sympathiek: “Al het geld is welkom! U kent ons Nederlanders!” Enkel het geld van Qatar “is niet welkom”.
Macron lacht
10:00 uur. De Franse president Emmanuel Macron is nog niet helemaal met z’n hoofd bij de top. Hij geniet nog na van de overwinning van Frankrijk op Marokko. Hij lacht veel en heeft vooralsnog geen antwoord op de vraag of het niet een beetje gek is om naar Qatar te gaan, een land dat beschuldigd wordt van omkoping van nota bene een Europese instelling.
De toon is meteen gezet
9:35 uur. De Italiaanse premier Giorgia Meloni zegt bij aankomst dat de EU moet reageren op het corruptieschandaal in het Europees Parlement. De integriteit van de hele Europese Unie staat volgens haar op het spel.
Transparantie
9:30 uur. De voorzitter van het Europees Parlement Metsola houdt zich aan het script. Wanneer ze haar opwachting maakt op de top, trekt ze weer het, inmiddels vertrouwde, boetekleed aan: “Ik ben me ervan bewust dat het jaren duurt om vertrouwen op te bouwen, maar het kan verdwijnen in een vingerknip.” Volgens de Maltese mogen we dan ook zeker geen doofpotoperatie verwachten en gaat het Europese Parlement goed nadenken over transparantie.
Verslaggevers in de kou
8:30 uur. Verslaggevers wachten in de kou van Brussel op de aankomst van de liberale leiders, onder wie de Franse president Macron die vannacht terugkeerde uit Qatar waar hij de halve finale Frankrijk-Marokko bijwoonde.
Pools veto
8:00 uur. We gaan er vroeg aan beginnen vandaag! Dat mag ook wel: voor de verandering gaan de leiders de Europese top op één dag afhandelen. En dat op een moment waarbij de agenda overvol is, én er op het laatste moment gedoe is ontstaan door een Pools veto tegen de minimumbelasting voor multinationals. Na veel politiek getouwtrek hadden de Hongaren hun veto op dat dossier eindelijk ingetrokken, waarop de Polen de chantagemethode afkeken en het ook toepasten.
Ook de andere agendapunten kunnen nog taai worden. Zo staat het Europees gasprijsplafond voor de zoveelste keer op de planning. Deze keer is er eindelijk wel hoop op een finaal akkoord. Daarnaast zullen migratie, Oekraïne en de sluimerende handelsoorlog met de VS de leiders nog een tijdje zoet houden.
