De milieucommissie in het Europees Parlement stemde woensdag definitief voor de omstreden natuurherstelwet. 53 Europarlementariërs stemden voor, 28 stemden tegen. EU-landen en het Parlement bereikten onlangs al een voorlopige overeenkomst. De stemming van woensdag is een van de laatste stappen voor de wet echt definitief is. Het gehele Europees Parlement en de lidstaten moeten het nu alleen nog definitief goedkeuren.

Het was niet makkelijk. De wet maakt onderdeel uit van de Europese Green Deal, een pakket aan wetten dat de EU in 2050 klimaatneutraal moeten maken. Frans Timmermans was de kartrekker van de wet toen hij nog Eurocommissaris was. Europarlementariërs dreigden de natuurherstelwet van tafel te vegen, Timmermans kwam toen zelf naar het Parlement toe om de zaak te redden.

Natuurherstel

Maar waar gaat het nu precies om? Natuurgebieden zijn ontzettend belangrijk, beargumenteerde Timmermans. Ze dragen bij aan de opvang van CO₂ en de biodiversiteit in Europa. Tegelijkertijd gaat het steeds slechter met natuurgebieden. Tijd dus om in te grijpen, vond hij. De wet verplicht landen om maatregelen te nemen om natuurgebieden weer te laten bloeien. Zo moeten er in steden meer bomen komen, maar moeten ook boeren ruimte maken op hun land voor vogels en insecten.

Voorstanders van de natuurherstelwet vinden dit goede maatregelen, tegenstanders vinden het een drama. Zo was CDA-Europarlementariër Esther de Lange bang dat de wet zou leiden tot een soort stikstofdiscussie 2.0, waardoor het land opnieuw op slot gaat. Tegenstanders vrezen dat door nieuwe maatregelen boeren en de bouwsector straks geen vergunningen krijgen. Toch stemde ze deze keer voor de natuurherstelwet. VVD-Europarlementariër Jan Huitema, die zich sinds het begin al verzet tegen de wet, onthield zich van stemming volgens ingewijde.

Geen seconde te vroeg

De Partij voor de Dieren is blij met de uitslag van woensdag. “De natuurherstelwet komt geen seconde te vroeg. Ruim 80 procent van de natuur in Europa is in slechte staat. We moeten meer doen om de natuur te beschermen en te herstellen om een leefbare toekomst veilig te stellen”, zegt Europarlementariër Anja Hazekamp. Toch is de uiteindelijke tekst niet volledig naar haar wens.

Zo zijn er uitzonderingen te vinden in de definitieve tekst van de wet. Ja, natuur moet herstellen, maar projecten die echt van publiek belang zijn mogen toch uitgevoerd worden. En dan is er nog de voedselzekerheid. In een extra clausule wisten tegenstanders de nadruk te leggen op het belang daarvan. De Partij voor de Dieren vreest dat het aangegrepen kan worden door boeren om zich te verzetten tegen maatregelen als ze invloed hebben op hun inkomsten. Hazekamp legt zich er in ieder geval bij neer. “De natuurherstelwet zoals die er nu ligt, is het hoogst haalbare.”

Ook Europarlementariër Mohammed Chahim is tevreden met de uitslag. “Het was heel spannend, maar het Europees Parlement stemde zojuist voor de natuurherstelwet”, juicht hij.

Iedereen wint

Ook bij de partijen die in eerste instantie nog lijnrecht tegenover Frans Timmermans stonden, vieren ze een overwinning. De christendemocratische EVP is het gelukt behoorlijk wat concessies los te peuteren. Waar landen in eerdere versies van de natuurherstelwet een specifiek doel kregen om te behalen, is dat nu afgezwakt naar een inspanningsverplichting. Landen hebben dus meer vrijheid om te bepalen welke maatregelen ze nemen en hoe streng die zijn.

De kwartiermaker van de BBB, Johan van Utrecht, was ook bij de stemming. Hij zegt tevreden te zijn. Vooral vanwege concessies die het EVP binnen heeft weten te slepen. Vooral het feit dat EU-landen zelf mogen bepalen hoe ze het aan willen pakken, vindt hij goed. “De overheid kan straks dus niet zeggen: het moet van Brussel.” Een uitspraak die bij Van Utrecht is blijven hangen na de stikstofdiscussie in Nederland.

Ook het Wereld Natuurfonds hield de stemming in de gaten. De Ngo vindt het bemoedigend dat de steun voor de wet groeit. “Dit is een helder signaal dat de noodzaak voor natuurherstel breed gedragen wordt. We maken hiermee ons Nederlandse landschap met duinen, veenweiden en bossen mooier, veiliger én leefbaarder”, zegt Kirsten Haanraads van het Wereld Natuur Fonds.

Nu de lidstaten nog

Ook EU-landen moeten nog stemmen over de wet. Eerder stemde minister van Natuur en Stikstof Christianne van der Wal nog tegen de natuurherstelwet. Nu is ze van plan toch voor te stemmen. De meeste zorgen die Nederland had, zijn weggenomen.

En dat valt niet in goede aarde bij de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO). Ze roepen het demissionaire kabinet op toch tegen te stemmen. De LTO maakt zich zorgen over de juridische consequenties van de wet en vreest, net als vele andere, dat het zorgt voor een stikstofcrisis 2.0. “Het akkoord staat bol van afspraken en verplichtingen waarvan de juridische consequenties volstrekt onzeker zijn”, zegt LTO-portefeuillehouder Natuur, Klimaat & Energie Edwin Michiels.

Meer over het Europese besluitvormingsproces lees je hier.