Het lijkt erop dat er een snel einde komt aan het aandeel van het Russische staatsbedrijf Gazprom in de grootste Nederlandse opslaglocatie voor aardgas. Gazprom heeft nu nog het recht op 40% van de capaciteit van de ondergrondse opslag Bergermeer in Noord-Holland. 

De opslag van aardgas is nodig om in de koude wintermaanden de Nederlandse gebruikers van genoeg gas te kunnen voorzien. Anders dan andere jaren, was aan het begin van de afgelopen winter de opslag Bergermeer niet goed gevuld. De reden is dat Gazprom nauwelijks gebruik heeft gemaakt van zijn gebruiksrechten. Nederland lijkt dankzij een kwakkelwinter aan een gasramp te zijn ontsnapt.

Minister Jetten voor Klimaat en Energie zegt impliciet dat er volgens hem politieke motieven zitten achter de handelingswijze van Gazprom: “We hebben allemaal gezien dat Gazprom in Nederland en andere Europese landen de opslag veel minder gebruikt heeft dan in andere jaren. Dan moeten we gaan gokken wat daarachter zit, maar ik heb zo mijn vermoedens dat dat bewuste keuzes zijn”. 

Dit nooit meer

Het is tijd om nu in te grijpen, zegt Jetten: “Het is voor heel Europa de wake up call geweest dat we wat moeten met verplichtingen rondom die opslag omdat we dit niet nog een keer willen”.

De gasopslag zelf is in handen van een staatsbedrijf uit Abu Dabi. Gazprom huurt 40% van de ruimte van dat bedrijf. Het Nederlandse kabinet is nu in onderhandeling met het Arabische bedrijf en ‘kijkt’ daarnaast hoe het ‘moet omgaan’ met de gebruiksrechten van Gazprom. 

Of hij van plan is de Russen eruit te gooien, wil minister Jetten niet expliciet zeggen, maar hij zegt wel: “Als je de rechten afneemt van Gazprom, dan moeten de rechten door iemand anders worden benut om ook daadwerkelijk de opslag te vullen. We willen dat hele pakket in een keer af te maken”.

Zijn geheimzinnigheid verklaart Jetten met de grote financiële belangen die op spel staan: “We onderzoeken meerdere opties, maar vanwege de juridische en financiële onderhandelingen doe ik daar verder geen uitspraken over”. Hij belooft zo snel mogelijk een brief aan de Tweede Kamer te sturen over de oplossing die hij gevonden heeft.

Winteropslag voortaan altijd vol

Het is de bedoeling dat de Nederlandse gasopslag aan het begin van de volgende winter voor 80% gevuld is. Vanaf de winter daarna wil Jetten, zoals Brussel wil, op 90% zitten. Op die manier is gegarandeerd dat ook in een koude winter er geen gastekorten ontstaan.

Het probleem met die ambitie is dat de hoge gasprijs van dit moment het voor de gasbedrijven economisch onaantrekkelijk maakt om nu gas in te kopen voor de wintervoorraad. Jetten zegt dat er nu twee opties op tafel liggen om de voorraden dit jaar gevuld te krijgen. 

De ene mogelijkheid is om financiële garanties te geven aan bedrijven om op een economisch ongunstig moment voorraden aan te leggen. De andere is het aanwijzen van een gasbedrijf dat in opdracht van de staat het gas inkoopt. Zo hard ingrijpen in de gasmarkt is een breuk met de geschiedenis, zegt Jetten: “Om een vullingspercentage van 80% te halen moeten we als staat een behoorlijke stap zetten. Dat was vroeger echt ondenkbaar”.