De Europese Unie komt acuut in de problemen als Rusland Europa zou treffen met een gasboycot. Dat zegt minister Rob Jetten (Energie) vandaag in de Tweede Kamer: “Als Rusland de gaskraan dichtdraait, kan Europa dat niet zomaar opvangen”.
De vrees in Europa is groot dat president Poetin de afhankelijkheid van Russisch gas inzet als economisch wapen mocht de Europese Unie sancties afkondigen vanwege een Russische aanval op Oekraïne.
Jetten rekende de Kamerleden voor dat op dit moment 20% van de Europese gasbehoefte uit Rusland komt. Dat is volgens hem weliswaar slechts de helft van wat het een paar jaar geleden was, maar toch zijn de gevolgen enorm als de import stilvalt. Twee derde van het Russische gas komt via de pijpleiding North Stream 1 direct van Rusland naar Duitsland. Het overige gas via leidingen die lopen door Oekraïne en Turkije.
Schaarste ontstaat snel
Het effect van een eventuele Russische gasboycot pakt verschillend uit in verschillende landen. Scandinavië komt direct in de problemen terwijl het in andere gebieden van de Europese Unie, waaronder Nederland, het een aantal dagen tot weken duurt voor er een gastekort ontstaat.
Jetten maakte in de Kamer bekend dat zijn ambtenaren op dit moment de noodscenario’s uitwerken uit het Bescherm- en Herstelplan Gas.
Dat document is een paar jaar gelden opgesteld als ‘handvat’ voor het geval er een ernstige verstoring in het aanbod van gas ontstaat.
De scenario’s van Jetten gaan over de vraag hoe bij schaarste bedrijven kunnen worden afgesloten van het gas om zo de levering aan huishoudens en ziekenhuizen te garanderen. Huishoudens en ziekenhuizen zijn zogenaamde ‘beschermde gebruikers’. Dat betekent dat die niet mogen worden afgeschakeld als er een tekort is. Jetten brengt nu in kaart welke bedrijven en industriële grootverbruikers zouden kunnen minderen in hun gasbehoefte.
Groningen als redmiddel?
“We doen er alles aan om ons voor te bereiden”, zei de minister. Het kabinet wil enerzijds voorkomen dat de gaskraan in Groningen in een noodsituatie weer open moet, maar tegelijkertijd wil Jetten ‘niet speculeren’ over de vraag of dat is uit te sluiten.
Een gasboycot leidt vrijwel zeker tot hogere energieprijzen voor burgers en bedrijven. Het is volgens Jetten een kwestie van vraag en aanbod: “Ik kan niet garanderen dat de prijzen niet zullen stijgen”.
De woorden van de D66-er kwamen hard aan in de Tweede Kamer. Renske Leijten (SP) verweet hem ‘angstzaaierij’. Maar Jetten spreekt van een realistische boodschap: “Het is niet mijn bedoeling angst te zaaien”.
