Het Europese Agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op het gebieden van rechtshandhaving (Europol) laat te weinig spierballen zien als het gaat om het afluisteren van burgers met spionagesoftware. Dat zei In ‘t Veld vandaag tijdens een vergadering van de onderzoekscommissie Pegasus (PEGA) in het Europees Parlement. Zware criminele en terroristische netwerken vormen een groot gevaar voor de veiligheid in de Europese Unie en haar burgers. Denk bijvoorbeeld aan drugshandel, het witwassen van geld, vervalsing van de euro en mensensmokkel. Bij dit soort criminele activiteiten komt Europol in actie.
Europol verzamelt en analyseert informatie over internationale criminaliteit. Al deze informatie registreert Europol in een systeem voor de politie. Ook publiceert Europol jaarlijks rapporten over drugshandel en terrorisme. Deze informatie wisselen de EU-lidstaten onderling uit. In beginsel houdt Europol zich bezig met criminele activiteiten die grensoverschrijdend zijn en dus verspreid over verschillende lidstaten. Maar eerder dit jaar kreeg de organisatie nieuwe bevoegdheden: het mag nu ook onderzoeken instellen naar niet-grensoverschrijdende misdrijven, misdrijven die binnen afzonderlijke EU-lidstaten plaatsvinden, maar waarbij ook de gemeenschappelijke veiligheid van de Europese Unie en haar burgers op het spel staan.
Nieuwe bevoegdheden niet gebruikt
“Wanneer u op de hoogte wordt gebracht van mogelijke criminele activiteiten die gevolgen kunnen hebben voor alle landen van de Europese Unie, voelt u zich dan niet verplicht om een onderzoek in te stellen?” vroeg In ‘t Veld aan de plaatsvervangend uitvoerend directeur van Europol, Jean-Philippe Lecouffe. Volgens In ‘t Veld is het mogelijk afluisteren van EU-burgers met spionagesoftware duidelijk een onderzoek waard.
Sterker nog, volgens de nieuwe bevoegdheden die in Europese wetgeving zijn vastgelegd heeft Europol geen keuze, maar is het instellen van een onderzoek naar het gebruik van de software een verplichting, zei ze. “Deze bevoegdheden zijn aan Europol verleend om de burgers van de Europese Unie te beschermen. Weigeren om die bevoegdheden te gebruiken, is geen optie.”
Corruptie
Het probleem ligt niet alleen bij het gebrek aan actie door Europol, maar ook bij nationale overheden, stelt In ‘t Veld. “Soms zijn de autoriteiten van de lidstaten zelf het probleem: zij maken deel uit van de criminele activiteit of schermen de criminele activiteit af,” zei ze. Ze sluit dan ook niet uit dat nationale overheden, die mogelijk Pegasus- of andere spionagesoftware hebben gebruikt om EU-burgers af te luisteren, bezig zijn het bewijs daarvan te vernietigen. “Ik ben bang dat met elke dag, en elk uur dat voorbijgaat, bewijs vernietigd wordt.”
Maar Europol moet nooit vergeten voor wie de organisatie het meest betekent: voor de EU-burgers. “Europol werkt niet voor de regeringen. Dat zou betekenen dat zelfs als regeringen corrupt zijn en zich met criminele activiteiten bezighouden, Europol hen nog steeds loyaal zou dienen. Nee, Europol werkt voor de burgers van de Europese Unie,” benadrukt In ‘t Veld. Met andere woorden, de opdracht voor Europol is duidelijk: een onderzoek instellen naar het mogelijke afluisteren van EU-burgers door overheden met behulp van de spionagesoftware.
