Voor het eerst in de parlementaire geschiedenis namen de beoogde staatssecretarissen en ministers de afgelopen dagen plaats in het vragenbankje. Deze hoorzitting moest de nieuwe bewindslieden de kans bieden om zichzelf voor te stellen en te vertellen over het beleid dat ze willen uitvoeren.
Financiën
De beoogd minister voor Financiën is Eelco Heinen. De VVD’er wil dat de Nederlandse begrotingsdiscipline terugkeert. Financiële meevallers moeten niet meer zomaar uitgegeven worden. Dit moet volgens Heinen niet alleen in Nederland de insteek zijn, maar ook in Europa.
“De financiële ontwikkelingen in Europa zijn zorgelijk. Vooral in Frankrijk. Daar willen twee partijen die nek aan nek gaan, nog meer geld uitgeven. Dit terwijl de Fransen er qua begrotingscijfers en staatsschuld slecht voorstaan in Europa. Hierdoor zullen alleen maar meer rentestijgingen plaatsvinden en daar moeten we als Nederland en Europa op anticiperen. We zullen samen met de Duitsers andere Europese landen veel alerter moeten maken op het feit dat hun financieel beleid anders moet.’’
Buitenlandse Zaken
De beoogd minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) en de beoogd minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp Reinette Klever (PVV) waren afgelopen vrijdag aan de beurt. Naast het feit dat het veel ging om de in het verleden geuite omvolkingstheorieën, werd er ook gesproken over Brussel.
Klever is in het verleden één van de oprichters geweest van de NEXIT-denktank. Een gezelschap van mensen die Nederland uit de EU willen. Ze beaamt dat veel PVV-gezinde mensen bij deze denktank betrokken zijn. Ook Klever staat nog steeds achter het idee van een Nexit. “Ik heb voor het regeerakkoord getekend en daar dien ik mij aan te houden.” De PVV’er heeft een toekomstige Nexit voorlopig in de ijskast gezet.
Het verschil met haar collega op het ministerie van BZ kan niet groter zijn. Caspar Veldkamp heeft veel internationale ervaring opgedaan. Hij heeft ook veel landen mogen bezoeken in zijn voormalige functies. Tijdens deze werkzaamheden kwam hij veel in Midden-Europa en ziet daar het voorbeeld voor toekomstige lidstaten van de Europese Unie. Maar in landen als Hongarije en Slowakije brokkelt de rechtsstaat af. Daarom moeten we uitkijken met toetreding van landen zoals Servië. Het huidige beleid met betrekking tot de rechtsstaat en de vrije pers voldoet niet aan de eisen voor toetreding. De unie zou met dit soort landen niet verstrekt worden, maar verzwakt.’’
Klimaat
VVD’er en beoogd minister van Klimaat en Groene Groei, Sophie Hermans, bedankt haar voorganger Rob Jetten voor al zijn inzet. Zij maak de Kamerleden duidelijk dat ze zich actief zal inzetten om de klimaatdoelen te behalen. Daarbij verwijst ze naar beoogd minister van Infrastructuur en Waterstaat, Barry Madlener (PVV).
Madlener wil zich niet aansprakelijk stellen voor toekomstige niet behaalde klimaatdoelen. “Alle ministers die ook maar iets met milieu te maken hebben, moeten zich verantwoordelijk opstellen voor het klimaat. Mijn ambitie is dat we het niet tot rechterlijke uitspraken laten aankomen om klimaatdoelen aan te pakken. Ik wil niet dat Brussel ons op het matje roept.’’
Migratie
Beoogd minister van Migratie Marjolein Faber (PVV) moest ook afstand nemen van de omvolkingstheorieën die ze in het verleden heeft aangehaald. Faber wil een strenger maar rechtvaardig asielbeleid. Of ambtenaren op haar eigen ministerie dat nu willen of niet. Zo niet, verwijst Faber naar een uitspraak van de Hare Majesteit de Koning. Die luidt: “We hebben een uniek ambtenarensysteem. Het feit dat een ambtenaar loyaal is aan wie dan ook de politieke baas is, is een fantastisch systeem dat ik ook zeer steun. Maar het staat iedereen vrij om, als dat niet met zijn of haar geweten overeenkomt, een andere baan te zoeken.’’
Verder wil de PVV’er een opt-out voor migratie. Als er volgens Faber in Brussel iets bepaald wordt over migratie dat nadelig kan zijn voor Nederland, hoeft het toekomstige kabinet zich daar niet aan te houden. Oud-minister Gerd Leers (CDA) stond vaak voor gesloten deuren in Brussel als hij voor een opt-out voor migratie wilde pleiten. “Maar er is een andere politieke werkelijkheid in Europa. En we hoeven niet ver te zoeken om eensgezindheid te vinden.”
Landbouw
Beoogd minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB) en beoogd staatssecretaris Visserij, Voedselzekerheid, Natuur Jean Rummenie (BBB) waren duidelijk. Zij gaan de komende jaren veel relaties opbouwen in Brussel, want die zijn volgens hen verslechterd. Ook zij verwachten een nieuwe politieke werkelijkheid in Brussel, die de landbouw veel goeds kan brengen.
Wiersma kreeg de vraag: wat als de uitzondering (derogatie) rondom stikstof niet verspoeld kan worden? Daar zei ze het volgende over. “Wat als? Wat als? Daar hebben we natuurlijk niks aan als Nederland. Als het gaat om grasland weten we dat derogatie en een hogere bemestingsnorm met organische mest positief bijdraagt aan alle doelen. Dat zullen we in Brussel duidelijk maken.’’
Volgens Rummenie is de situatie rondom de pulsvisserij zodanig gepolariseerd dat het lastig was voor hem om met vissers te spreken. “Ik zal eerst naar mijn Belgische collega’s gaan, want die hebben kennelijk een constructiever beleid dan Nederland op dit gebied uitgevoerd. Daarnaast gaan we het speelveld met andere Europese landen gelijker maken. Dat is nu niet het geval.’’
Kabinet Schoof
De hoorzittingen zitten er bijna op. En nu is de logische volgende stap de beëdiging op het bordes bij de koning. Een exacte datum kennen we nog niet. Maar met potlood kan eind juni of anders begin juli in de agenda worden gezet.