Update: de waterstofbank waarover in dit artikel wordt gesproken, zal geen fysieke instelling worden. De kandidaturen van de provincie Groningen en Limburg zullen daarom nergens toe leiden. Hoe deze fout kon ontstaan is hier te lezen.

Om de klimaatdoelen te halen, moet de Europese energiesector vergroenen. Daarbij voorziet Brussel een grote rol voor uit zon- en windenergie opgewekte waterstof. Het idee is dat deze klimaatneutrale brandstof de oplossing kan zijn daar waar niet kan worden overgestapt op elektriciteit. Dit is bijvoorbeeld het geval in de scheepvaart en zware industrie.  

Momenteel wordt er echter nog maar weinig groene waterstof geproduceerd, waardoor het erg duur is. Om de waterstofproductie een boost te geven, wil de Europese Commissie nog eind dit jaar een Europese waterstofbank opzetten. Deze bank moet producenten gaan ondersteunen met premies om de overstap naar nu nog prijzige groene waterstof te vergemakkelijken.

In eerste instantie zal de bank 800 miljoen aan Europees geld mogen uitgeven. De bank zal in totaal zo’n 3 miljard krijgen, volgens de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen. Dat is niet alleen een mooi bedrag voor het ontwikkelen van groene waterstof. Ook voor de regio die de bank mag huisvesten zijn de waterstofinvesteringen aantrekkelijk.

Economisch belang

Afgelopen week kondigde de Groningse commissaris van de Koning René Paas aan dat zijn provincie de waterstofbank graag zou verwelkomen. Nu de gaseconomie trillend en bevend tot stilstand komt, ontpopt Groningen zich steeds meer tot koploper in de waterstofmarkt.

Dit bevestigt ook Sterk Noord-Nederland (SNN), de Europese belangenbehartiger van het Hoge Noorden waar Paas tevens voorzitter is. “Groningen is al langer bezig met de ontwikkeling van een groene waterstofketen met Europees geld. De kennis en ervaring opgedaan met de verhandeling van gas, komt daarbij goed van pas.

Dat Groningen, één van de armere provincies van Nederland, een gooi doet naar de waterstofbank, lijkt dus een economisch slimme zet. “Uiteraard is men blij dat de kraan dichtgaat, maar er gaan ook banen verloren”, vertelt een betrokkene bij de aanvraag. “Naast het feit dat de expertise en infrastructuur bij ons al aanwezig is, is dit ook een manier om bepaalde werkgelegenheid te behouden.”

Concurrentiestrijd

Groningen is overigens niet de enige Nederlandse kandidaat. Ook Limburg heeft zijn zinnen op de waterstofbank gezet. Ook zij vinden dat zij “alle ingrediënten in huis hebben”,  zoals industriecluster Chemelot en een goede ligging dichtbij Duitsland, België en Frankrijk.  “De waterstofbank moet immers direct toegang hebben tot onderzoeksinstellingen, start-ups en gevestigde bedrijven die nu al investeren in (groene) waterstofprojecten”, aldus het Limburgs bestuur in een toelichting.

In hoeverre de twee kandidaturen tot een strijd tussen noord en zuid leiden, is niet duidelijk. “Dit klinkt misschien suf, maar wij zijn daar niet echt mee bezig geweest”, stelt een woordvoerder van de provincie Groningen. “Wij zien gewoon dat Groningen een extreem logische plek is. Verder is het aan het kabinet om hiernaar te kijken.”

Kabinet aan zet

In hoeverre andere lidstaten interesse hebben in de waterstofbank is niet duidelijk. De kamervragen aan klimaatminister Rob Jetten van Silvio Erkens (VVD) hierover zijn nog niet beantwoord. Zowel Groningen als Limburg hopen met het kabinet aan de slag te gaan om een gezamenlijk voorstel te maken. Wie er met de eer zal mogen strijken, is voorlopig dus nog niet duidelijk.