De conservatieve ECR-fractie in het Europees Parlement (met de SGP) heeft de liberale Renew-fractie (met D66 en VVD) ingehaald. De ECR is op dit moment de op twee na grootste fractie in Brussel, met 83 zetels. Na de verkiezingen stond Renew nog op de derde plaats, met 80 zetels. Een paar weken na de verkiezingen kan een fractie een andere fractie dus alsnog inhalen.
Partijen die zetels wonnen tijdens de Europese verkiezingen, sluiten zich, eenmaal gekozen, aan bij een Europese fractie. Een Europese fractie is een coalitie van nationale partijen, die in het Europees Parlement samen proberen op te trekken. Veel partijen waren voor de verkiezingen al aangesloten bij een fractie, maar een redelijk aantal ook weer niet. NSC en BBB bijvoorbeeld. De twee partijen deden voor de eerste keer mee aan de Europese verkiezingen en waren dus nog niet aangesloten bij een zogeheten ‘Europese familie’ of Europese fractie.
Nek-aan-nek
De conservatieve fractie ECR telde voor de Europese verkiezingen slechts 69 Europarlementariërs. Bert-Jan Ruissen (SGP) was daar één van, maar ook Michiel Hoogeveen (JA21). Verder zaten ook Rob Roos en Rob Rooken in deze fractie, beiden onafhankelijk lid na hun vertrek bij JA21. De ECR-fractie was daarmee de vijfde fractie in het Europees Parlement (op dit moment telt het Europees Parlement zeven fracties). Hoe kleiner de fractie, hoe kleiner de kans op goede posities zoals het voorzitterschap van een Parlementaire commissie of rapporteur worden van een bepaald wetsvoorstel. Die posities gingen in het verleden niet zo vaak naar ECR-Europarlementariërs, maar naar de christendemocraten (EVP), sociaaldemocraten (S&D) of liberalen (Renew).
Maar na deze verkiezingen is de ECR-fractie, met onder meer de partij van de Italiaanse premier Giorgia Meloni, zo klein niet meer. Bovendien sloten ook Europarlementariërs uit Roemenië zich aan, en het nichtje van Marine Le Pen, Marion Maréchal. Het aantal zetels blijft stijgen. Een overwinning in de ogen van ECR-veteranen. Want meer zetels betekent meer invloed.
Nog niet gewonnen
Toch is het nog geen gestreden strijd. De Renew-fractie heeft maar drie zetels minder dan de ECR, en ook daar is de verwachting dat nog meer Europarlementariërs zich bij de fractie aansluiten. De twee Nederlandse Volt-Europarlementariërs bijvoorbeeld. Reinier van Lanschot en Anna Strolenberg onderhandelen deze week met Renew en de Groenen. Dat doen ze samen met hun drie Duitse Volt-collega’s. De uitkomst van de onderhandelingen met Renew en de Groenen leggen ze voor aan de leden van Volt-Europa. Die kiezen uiteindelijk bij welke fractie Volt zich zal aansluiten. Het zou dus zomaar kunnen dat Renew binnenkort vijf zetels groter wordt en zo de ECR weer naar de vierde plaats duwt.
En dan is er ook nog de kwestie tussen de Franse liberalen (en in zeker zin D66-Europarlementariër Gerben-Jan Gebrandy) en de VVD. VVD-lijsttrekker Malik Azmani kreeg tijdens de verkiezingscampagne veel kritiek op het feit dat de VVD, al jaren Renew-lid, in Nederland met een anti-Europese partij in de coalitie zit. De Franse liberalen dreigden de VVD uit de fractie te zetten. De kans dat dit daadwerkelijk gebeurt, is door de groei van de ECR een stuk lager geworden. De liberalen zouden zo namelijk vier zetels verliezen.
Wat nu?
Nieuwe Europarlementariërs en nieuwe partijen uit heel Europa onderhandelen voorlopig verder over de vraag bij welke Europese fracties ze zullen aansluiten. Duidelijkheid over de precieze grootte van de fracties in het Europees Parlement is er dus nog niet. Er kunnen nog heel wat verschuivingen plaatsvinden. Iedere fractie heeft in de planning een vergadering staan waarin de nieuwe partijen en leden officieel worden vastgesteld, tegelijk kan een partij bij een fractie aansluiting zoeken wanneer ze dat willen. Een zekere chaos blijft voorlopig dus bestaan.
