Het is slecht gesteld met de rechtsstaat en democratie in Hongarije. Deze week nog gaf het Europees Parlement het signaal: Hongarije is geen democratie meer. Nu volgen de consequenties. De Europese Commissie wil het rechtsstaatmechanisme inzetten: als de basis van de rechtsstaat in een land niet op orde is, kunnen daar sancties op volgen. Het mechanisme bestaat sinds 2021, maar is nog niet eerder ingezet. Voordat Hongarije ook echt gekort wordt, moet een meerderheid van de lidstaten daar eerst mee akkoord gaan.
Eurocommissaris Johannes Hahn maakte het besluit op zondagochtend bekend. Hongarije heeft in augustus en september in totaal zeventien maatregelen voorgesteld om de problemen in het land op te lossen. Zo wordt er bijvoorbeeld een anti-corruptie taskforce opgezet, meer budgetcontroles uitgevoerd en wordt er gewerkt aan meer transparantie. Ook moeten de banden met de Europese anti-corruptiewaakhond OLAF worden aangehaald. Over die voorstellen heeft de Commissie zich gebogen, en geconcludeerd: als het goed wordt uitgevoerd, zijn het goede plannen.
Maar helemaal gerust zijn de Eurocommissarissen er nog niet op: het Europese geld loopt in de handen van Hongarije nog steeds gevaar, vinden ze. De Commissie stelt voor om niet al het geld, maar 65 procent van de EU-fondsen in te houden. Binnen een maand moeten de Europese lidstaten aangeven of ze meegaan in dat plan. Ondertussen houdt de Commissie scherp in de gaten of de situatie in Hongarije misschien toch verbeterd wordt.
In het Europees Parlement heerst al langer ontevredenheid. De Europese Commissie handelt niet snel en niet streng genoeg, vindt bijvoorbeeld Europarlementariër Sophie in ‘t Veld (D66). Ze heeft nu ook kritiek op het besluit van de commissie: Hongarije krijgt nog steeds 35 procent van het Europees geld, en dat is te veel.
