De nieuwe Tunesië-deal die de EU afgelopen weekend sloot met de Tunesische president Kais Saied valt niet bij iedereen in het Europees Parlement in goede aarde. Europarlementariër Sophie in ‘t Veld noemt de deal ‘immoreel’ en Tineke Strik (GroenLinks) wil humanitaire garanties.
Er werd al een tijdje over de deal onderhandeld. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen reisde samen met onze inmiddels demissionaire premier Mark Rutte en de Italiaanse premier Giorgia Meloni naar Tunesië. Het doel: een deal sluiten met het Noord-Afrikaanse land. In ruil voor bijna een miljard euro om de economie van Tunesië een impuls te geven, moet het land vluchtelingen die de Middellandse Zee over willen steken tegenhouden. En vluchtelingen die toch het Europese vasteland bereiken terugnemen. Afgelopen zondag ondertekenden de EU en Tunesië een overeenkomst.
Kritiek
De overeenkomst stuit op verontwaardiging binnen het Europees Parlement. Zo vraagt Sophie in ‘t Veld zich af met welke bevoegdheid Rutte en Meloni over dit soort zaken onderhandelen. “Wat wordt hier bedoeld met ‘de Europese Unie'”, vraagt ze zich af. “Von der Leyen, Rutte en Meloni hebben geen bevoegdheid om namens de EU akkoorden te sluiten.” Ze wijst erop dat de juridische basis van de Turkije-deal, een gelijksoortige deal die jaren geleden met president Erdogan werd gesloten, ook al onvoldoende was.
De Tunesische president Kais Saied wordt ervan beschuldigd politieke tegenstanders, activisten en journalisten in de gevangenis te gooien. Genoeg reden voor In ‘t Veld om tegen de deal te zijn. “Dirty deals met dictators zijn niet alleen immoreel, maar ook ineffectief. Repressie en slecht bestuur zullen alleen maar méér mensen op gammele bootjes jagen”, zegt ze.
Ook Europarlementariër Tineke Strik (GroenLinks) uit haar ongenoegen. Ze wil dat de rechten van vluchtelingen die uiteindelijk in Tunesië moeten blijven beschermd worden. Human Rights Watch meldde onlangs dat de Tunesische grenspolitie honderden zwarte vluchtelingen heeft uitgezet. Het zou onder andere gaan om zwangere vrouwen en kinderen. “Ik gok maar zo dat Rutte evenmin heeft gesproken over deze groep migranten. Ze zijn gedeporteerd, berooid en zonder enige hulp achtergelaten in de woestijn”, zegt Strik.
Tevreden
Toch zegt Rutte tevreden te zijn met de deal. “Het is een ware mijlpaal. De start van een diepgaand partnerschap met Tunesië”, zei hij na afloop van de onderhandelingen op een persconferentie. Volgens Rutte zorgt de deal er juist voor dat de humanitaire situatie op de Middellandse Zee verbetert. “We moeten ervoor zorgen dat mensen de gevaarlijke oversteek niet meer maken.”
Hoeveel de deal met Tunesië de EU gaat kosten, is nog niet duidelijk. Eerder sprak Von der Leyen over een bedrag van 900 miljoen euro. Daar kwam nog eens 150 miljoen euro bij voor meer directe hulp. Om Tunesië te helpen de migratie een halt toe te roepen, heeft de EU in ieder geval wel al 100 miljoen euro toegezegd.
De EU-lidstaten moeten nog stemmen over de deal voor het daadwerkelijk in werking treedt. Volgens Rutte moet dat goedkomen. Afgaande op de gesprekken die hij met collega-regeringsleiders gehad heeft de afgelopen top in Brussel, zijn EU-landen voorstander van de deal.
