Deze week is het zover. En ondanks het overmatige gebruik van de term mogen we aankomende donderdag best ‘D-Day’ voor Ursula von der Leyen noemen. De voorzitter van de Europese Commissie, die vijf jaar geleden nog zonder verkiezingscampagne tot ieders verrassing naar voren geschoven werd door de EU-regeringsleiders, ging deze Europese verkiezingen het hele land door. En ondanks het feit dat de verkiezingen voorbij zijn, is haar campagne nog steeds bezig.
Ze heeft inmiddels de steun van EU-regeringsleiders uit de hoek van de christendemocraten, liberalen en socialisten. Dezelfde coalitie waarmee ook de afgelopen vijf jaar de EU bestuurd werd. Maar naast steun uit EU-landen heeft ze ook steun in het Europees Parlement nodig. Die stemmen, als er niets drastisch gebeurt in de tussentijd, donderdag over haar kandidatuur.
Koorddansen
Het wordt krap. De helft van het Europees Parlement plus één moeten een ‘ja’ uitbrengen wil ze haar huidige baan behouden. En met een brede coalitie om op terug te vallen is het een kunst om iedereen tevreden te houden. Von der Leyen sloeg een speciale NAVO-top in Washington zelfs over om in Brussel al koffiedrinkend campagne te voeren.
Ze heeft in het algemeen de steun van de christendemocratische EVP, de socialistische S&D en de liberale Renew-fracties. Op papier is dat genoeg, maar ook binnen haar eigen fractie, de EVP, zijn er partijen die zich verzetten tegen haar kandidatuur. En de rechterkant van het Europees Parlement zal haar niet al te zeer steunen. De kersverse nieuwe fractie onder leiding van het Duitse AfD heeft niets met haar pro-Europese beleid en ook de, nu op twee na grootste, Patriotten-fractie van Orbán toont weinig enthousiasme om voor Von der Leyen te stemmen.
Koorddansen voor Ursula von der Leyen dus. Want geeft ze te veel toe aan de Groenen, die haar in principe willen steunen als ze het groene klimaatbeleid doorzet, dan verspeelt ze haar kansen bij de meer conservatieve christendemocraten en liberalen.
De Groenen
Von der Leyen werd afgelopen week nog gespot in het Europees Parlement. Ze dronk koffie met de Nederlandse GroenLinks/PvdA-Europarlementariër Kim van Sparrentak. Ze spraken over cybercriminaliteit. Maar ook op andere zaken willen de Groenen toezeggingen.
Zo willen ze dat Von der Leyen Europese regels over de verkoop van auto’s met verbrandingsmotoren niet verzwakt, zegt GroenLinks/PvdA-Europarlementariër Bas Eickhout. Moeilijk, want haar eigen EVP-fractie wil sinds de verkiezingen dat auto’s met verbrandingsmotoren langer verkocht mogen worden dan eerder werd vastgesteld.
Hervormingen
Voor Volt-Europarlementariër Reinier van Landschot is het vooral belangrijk dat ‘VDL’ (zo wordt Von der Leyen in Brussel genoemd) stappen zet om de EU te hervormen. Volt is een pan-Europese partij en Europese hervormingen zijn een belangrijk punt in hun verkiezingsprogramma. Ze willen een EU die beter functioneert. Dat betekent voor hen dat het Parlement in de toekomst ook wetten voor zou mogen stellen en dat lidstaten hun vetorecht op bepaalde gebieden ontnomen moet worden.
Volgens Van Lanschot ziet Von der Leyen ruimte voor verbetering, maar dan vooral met het oog op de uitbreiding van de EU. Oekraïne is nu kandidaat-lidstaat en als het land uiteindelijk lid wordt, kan het door het grote bevolkingsaantal voor flinke verschuivingen zorgen binnen de EU. Ze heeft beloofd zich hard te maken voor die hervormingen, volgens Van Lanschot. Maar of hij Von der Leyen echt gaat steunen op 18 juli weet hij nog niet.
