Nu het kabinet in Nederland is gevallen, heeft dat ook gevolgen voor de verkiezingscampagne van de partijen voor de Europese verkiezingen. De aandacht, de focus en het geld zal nu toch vooral naar de komende Tweede Kamerverkiezingen gaan, waardoor het Europees Parlement een beetje op het tweede plan komt. De meeste partijen hadden daar al rekening mee gehouden en hopen mee te liften op de komende nationale campagne.

De Europese verkiezingen zullen daardoor een eerste referendum worden over het beleid van het nieuwe kabinet, ervan uitgaande dat tegen 6 juni volgend jaar (als de verkiezingen zijn) er een nieuwe regeringsploeg is. Of, als het weer een lange formatie wordt, een uitspraak over de traagheid waarmee het proces gaat.

Maar ook veel politici moeten nadenken wat ze gaan doen. Wil Frans Timmermans lijsttrekker worden van een combinatie PvdA-GroenLinks? Demissionair premier Rutte heeft al eerder laten weten dat fantastisch te vinden en heel graag met de huidige Eurocommissaris de strijd te willen aangaan. Maar Timmermans heeft nog een jaar te gaan en juist nu hapert de Green Deal, met veel kritiek op de plannen. De kans dat hij naar Den Haag gaat, is er door de val van het kabinet niet groter op geworden. En ook Europarlementariërs moeten nadenken of ze naar Den Haag willen of opgaan voor een volgende termijn in Brussel. Van Groen Links tot JA21.  

Weinig steun

Over de Europese verkiezingen heeft Zweden, de vorige EU-voorzitter, een enquête gehouden onder de 27 lidstaten. De ministers moesten antwoorden geven op vragen over hoe groot het Parlement mag zijn, of er kieslijsten voor heel Europa moeten komen en of de voorzitter van de Europese Commissie rechtstreeks gekozen moet worden.

Spoiler: Geen enkel punt kon op brede steun rekenen. De EU-landen zien het minst in het voorstel om burgers te laten bepalen wie ze graag als voorzitter van de Europese Commissie zien. Van alle landen vulde maar één land ‘acceptabel’ in. 14 landen waren het er niet mee eens. Ook voor de Europese kieslijst is weinig steun. Maar 3 landen konden zich in dat voorstel vinden.

Het enige onderwerp waar EU-landen zich nog enigszins in kunnen vinden is het verlagen van de stemleeftijd naar 16 jaar. 7 landen vonden het idee acceptabel en nog eens 7 zeggen erover te willen praten.

Schoon schip

De campagne voor de Europese verkiezingen zal zeker gaan over corruptie, zo is de verwachting. En dus probeert het huidige Parlement om schoon schip te maken. Strenge regels om omkoping, zoals gebeurde door Qatar, te voorkomen. De Europese Commissie nam het voortouw om met een voorstel om voor alle Europese instanties strengere regels op te stellen, maar die gaan volgens het Parlement niet ver genoeg.

De Duitse Europarlementariër Daniel Freund (Groenen) houdt zich bezig met de interne ethische regels. Hij vindt de plannen van de Commissie onbevredigend en dreigt überhaupt niet met de Commissie te willen onderhandelen. Ook Europarlementariërs van de liberale fractie Renew zeggen het plan te boycotten, tenzij de Commissie met iets beters komt.

Samira Rafaela

En dan is er ook nog Samira Rafaela. De sinds het vertrek van Sophie in ‘t Veld enige Europarlementariër voor D66 in het Europees Parlement. Op een bijeenkomst in Amsterdam maakte ze dit weekend bekend dat ze zich verkiesbaar wil stellen als lijsttrekker van de partij.

Ze gaat daarmee de concurrentie aan met partijgenoot en Tweede Kamerlid Salima Belhaj. Zij kondigde in mei aan lijsttrekker voor de Europese Parlementsverkiezingen te willen worden. Rafaela wil, als ze verkozen wordt, zich in gaan zetten voor een rechtvaardige en inclusieve samenleving. Daarnaast staat de klimaattransitie en een humaan asielbeleid voor haar hoog op de agenda.