Europa gaat kiezen | Lijsttrekker, verkiezingsprogramma’s en verdragsverandering

Brussel begint zich op te maken voor de volgende verkiezingen: de Europese Parlementsverkiezingen in 2024. De campagneteams worden gevormd. Voorzichtig worden balletjes opgeworpen over nieuwe kandidaten, terwijl de huidige generatie Europarlementariërs zich afvraagt of ze doorgaan.

4 min. leestijd

Eerst de poppetjes. Tom Berendsen wordt de nieuwe lijsttrekker voor het CDA in Europa en volgt daarmee Europarlementariër Esther de Lange op. Berendsen zit sinds 2019 in het Europees Parlement. 

En dan Derk Jan Eppink, de oud-Europarlementariër is ondertussen aan zijn vijfde politieke partij toe en daarmee passeert hij ruim Toine Manders die vooralsnog op drie staat (VVD, 50PLUS en het CDA). Eppink heeft voor de VVD, Lijst De Decker, Forum voor Democratie, JA21 en nu voor BBB in de Tweede Kamer en het Europees Parlement gezeten. Eppink was in de tijd dat oud-VVD-leider Frits Bolkestein Eurocommissaris in Brussel was, diens rechterhand. Mona Keizer, die recent nog als mogelijke lijsttrekker voor het CDA bij de komende Europese verkiezingen werd genoemd, is nu kandidaat-premier voor BBB in Nederland. 

VVD

Maar belangrijker is natuurlijk de inhoud. Wat staat er in de verkiezingsprogramma’s die tot op heden zijn verschenen? Om te beginnen de VVD. “We hervormen het asielbeleid in Europa”, staat er te lezen. Opvang in de regio; aanpakken illegale migratieroutes; hekken en drones inzetten om de buitengrenzen te bewaken; ruimere mogelijkheden om mensen terug te sturen en landen die niet meedoen aan de Europese afspraken of die naast zich neerleggen, worden (financieel) hard aangepakt. 

Verder moet een tijdelijke asielstop in Europa mogelijk worden. Schengen is niet meer heilig: er wordt in het programma gesproken over een mini-Schengen. Als het allemaal niet werkt, dan wil Nederland, net als Denemarken een opt-out, oftewel de mogelijkheid om ons niet aan de Europese afspraken op dit terrein te houden. Ook op het gebied van arbeidsmigratie wil de VVD strenger optreden. Zo moet het onmogelijk worden om via Oost-Europa alsnog illegaal in Nederland te gaan werken. Het antwoord van de partij is strengere Europese regels.

Op defensiegebied moet er voortaan twee procent van het nationaal inkomen aan defensie worden uitgegeven. De defensie-industrie moet meer ruimte krijgen en de NAVO verder versterkt. Een Europees leger is dan weer niet de bedoeling.

De VVD wil een sterk Europa, valt te lezen. Dat betekent dat de EU haar economische macht vaker moet inzetten. Het veto bij het buitenlandbeleid wordt afgeschaft; geen gesjoemel met de criteria wanneer nieuwe landen lid willen worden. Strikt en fair noemt de partij dat. En een sterk Europa betekent ook handhaven van de afspraken rond de euro (begrotingsdiscipline) en boetes voor landen die zich niet aan de afspraken houden.

Verder is Europa onder andere nodig om afspraken te maken over de sjoemel-sigaret en een beter systeem om treinkaartjes te kopen voor internationale reizen. 

Het is genoeg

Dat is de toon bij SP: weg met de euro, de Europese Commissie en het Europees Parlement! De euro is onhoudbaar. De Europese Commissie moet verdwijnen, want landen kunnen ook zonder goed samenwerken. En het parlementsgebouw in Brussel moet gebruikt worden door nationale parlementariërs, die samen afspraken maken.

Ook uitbreiding van de EU ziet de SP niet zitten. “De Europese Unie is veel te snel gegroeid: een goede samenwerking tussen de 27 landen van de unie wordt steeds moeilijker.” Oftewel eerst het eigen huis op orde maken. 

Er komt, wat de partij betreft, geen digitale euro. Nieuwe handelsverdragen (afgesloten door de EU) zijn uit den boze. Er komen meer Europese treinverbindingen. Vluchtelingen worden beter verdeeld over Europa. Echte vluchtelingen worden opgevangen in Nederland. 

De EU sluit verdragen af zodat mensen die geen recht op verblijf hebben, sneller kunnen worden teruggestuurd. De SP heeft het verder over de ongekozen ambtenaren en de lobby van grote bedrijven en banken. Dat moet aan banden worden gelegd.  

Verdragsverandering

En dan een oud plan in een nieuw jasje. De Europese verkiezingen moeten anders: meer zetels en vooral Europeser. Het werd eerder naar de prullenbak verwezen. Maar voormalig Belgisch premier Guy Verhofstadt laat zich niet ontmoedigen. Hij heeft een nieuw plan.

Zo moeten de veto’s uit het Brusselse politieke landschap verdwijnen. De Europese Commissie zou van naam veranderen en ‘European Executive’ gaan heten en het Europees Parlement moet volgens het plan exclusieve competenties krijgen op het gebied van milieu en klimaat. Verhofstadt probeert dit najaar nog een groot debat over de plannen te organiseren. Probleem is dat het verdrag gewijzigd moet worden en daarvoor staat niet iedereen enthousiast te springen.