De nominatie van de lidstaten heeft Ursula von der Leyen al op zak, nu moet het Europees Parlement nog instemmen met haar tweede termijn als Commissievoorzitter. En dat belooft erg spannend te worden.
Vijf jaar geleden haalde ze het op het nippertje. Deze keer heeft de vaste coalitie van christendemocraten (EVP), sociaaldemocraten (S&D) en liberalen (Renew) nog minder stemmen dan toen. Op papier zorgen de fracties vandaag voor meer dan de vereiste 361 stemmen, maar het aantal dissidente Europarlementariërs wordt hoog ingeschat. De fractiediscipline in Straatsburg stelt veel minder voor dan die in de Tweede Kamer.
Linksom of rechtsom
In de praktijk is Von der Leyen daarom aangewezen op de steun van ofwel de Groenen, ofwel de rechtse ECR-fractie. De sociaaldemocraten zijn echter stellig: als Von der Leyen de hand reikt naar de ECR hoeft ze niet meer op hun steun te rekenen. De groene kant kiezen, lijkt dus het meest opportuun.
Von der Leyen onderwierp zich achter gesloten deuren al twee uur lang aan het vragenvuur van de Groenen, in de hoop hun Europarlementariërs over te halen. Maar de Groenen willen meer dan een handjevol toezeggingen: het liefst willen ze deel uitmaken van de losse coalitie van centrumpartijen die de plak zwaait in het Europees Parlement.
Twijfels tot het laatste moment
Het Europees Parlement stemt om 13:00 uur over Von der Leyens lot. Het resultaat kan een paar uur op zich laten wachten. De stemming gebeurt anoniem. Europarlementariërs brengen hun stem uit op een papiertje dat ze in een doorschijnende doos stoppen. Vervolgens worden enkele vrijwilligers onder hen uitgeloot. Die moeten de 720 stemmen met de hand tellen.
Van 9:00 tot 11:00 uur ‘s ochtends gaat Von der Leyen in debat met het Europees Parlement. Volgens Anna Strolenberg (Volt) zal de steun van de Groenen vooral afhangen van wat ze daar belooft. Verder komt er omstreeks de middag een brief met haar voornemens. Het feit dat de christendemocraten, sociaaldemocraten en liberalen eerder deze week al voor een Groene vicevoorzitter van het Parlement stemden, ziet Strolenberg als een teken dat er vertrouwen is voor verdere samenwerking tussen de vier partijen.
Ook D66’er Brigitte van den Berg (liberalen) vertelt dat ze pas beslist over haar stem na de speech van Von der Leyen. Volgens Van den Berg gaat het nog spannend worden. Tegelijkertijd horen we in de wandelgangen dat er al een deal beklonken is. Maar dat geluid is niet eenduidig.
Toch ECR?
ECR-zwaargewicht Bert-Jan Ruissen vertelt dat zijn fractie positief staat tegenover Von der Leyen. Maar ook hij zal pas een beslissing nemen na de speech van deze ochtend. Opvallend: Ruissen denkt dat Von der Leyen op de Groenen zal mikken, terwijl we bij de liberalen horen dat ze misschien toch naar de steun van de ECR zal hengelen. Zeker op het vlak van migratie en de lichtere klimaatdoelen zijn er veel raakpunten tussen Von der Leyens EVP en de ECR. Een andere liberale bron wuift dit dan weer weg als doemdenken. Als er één ding duidelijk is, is dat er binnen de fracties nog altijd veel verdeeldheid heerst en geen enkele fractie voltallig akkoord zal gaan.
Anja Hazekamp (PvdD) weet al wel dat ze zeker tegen gaat stemmen. In de gesprekken met de fractie van de Linksen kwam Von der Leyen niet met concrete beloftes.
Vaccindeal
Om het extra spannend te maken vandaag kwam de Europese rechter gisteren nog met een pittige uitspraak. Het Hof heeft geoordeeld dat de Europese Commissie niet genoeg details over de contracten voor de aankoop van COVID-19-vaccins heeft vrijgegeven. Deze contracten, grotendeels bedongen door Von der Leyen zelf, waren vrijwel volledig onleesbaar gemaakt. De rechtszaak bij het Hof was aangespannen door een aantal Europarlementariërs van de Groenen.
