Premier Mark Rutte noemt het radicale voorstel van de Franse president Emmanuel Macron om de kaart van Europa opnieuw te tekenen ‘interessant’. Hij zegt de details van het voorstel van zijn liberale bondgenoot in Parijs nog niet te kennen, maar wil die graag ‘bestuderen’.

Macron, dit weekend herbenoemd, lanceerde maandag tijdens een toespraak in Straatsburg het idee om een nieuwe Europese organisatie op te richten. Speciaal bedoeld voor landen die niet klaar zijn om lid te worden van de Europese Unie, maar wel intensief met de EU willen samenwerken.

Europese Politieke Gemeenschap

Macron sprak over het oprichten van een ‘Europese Politieke Gemeenschap’ waar landen als Oekraïne zich bij zouden kunnen aansluiten. Die ‘Europese Politieke Gemeenschap’ zou ook open moeten staan voor landen die al lid zijn van de Europese Unie en landen die dat zijn geweest, zoals Groot-Brittannië 

De nieuwe organisatie moet het democratische Europese landen in de visie van Macron mogelijk maken om politiek samen te werken op het gebied van veiligheid, energie, transport, investeringen, infrastructuur en burgers de mogelijkheid bieden zich vrij in andere landen te vestigen. “Aansluiting bij deze Europese Politieke Gemeenschap moet vooruitlopen op een lidmaatschap van de Europese Unie”, zei Macron. “Ook mag deze Gemeenschap niet gesloten zijn voor hen die de Unie hebben verlaten”.

Details over hoe die nieuwe organisatie zou moeten functioneren gaf Macron niet. Volgens de Brusselse nieuwssite Politico verraste Macron zelfs zijn eigen medewerkers met het idee, dat volgens de president een reactie is op de oorlog in Oekraïne.

Oprichten EU-light is ook riskant

Rutte is een bekend tegenstander van een snel EU-lidmaatschap van Oekraïne. Alhoewel vaag en niet uitgewerkt, lijkt het Franse idee daarentegen wel aan te sluiten bij wat Rutte zelf steeds herhaalt. Omdat toetreding van Oekraïne tot de EU decennia zal duren, pleit ook Rutte voor alternatieve manieren om de banden met het land in oorlog aan te halen.

Toch wijst Rutte erop dat er een risico verbonden is aan het oprichten van een soort lightversie van de EU. Er zitten een aantal landen al jaren in de wachtkamer van de echte Europese Unie. Die landen zullen zich gepasseerd voelen als er een nieuw samenwerkingsverband zou worden opgericht. 

“Het is van belang ons te realiseren dat er grote gevoeligheden zijn op de westelijke Balkan. Landen als Noord-Macedonië en Albanië kregen heel recent het perspectief op toetreding via het kandidaat-lidmaatschap. Helaas werd dit door een probleem tussen Noord-Macedonië en Bulgarije nog niet omgezet in concrete gesprekken”, zei Rutte tijdens een persconferentie met de premier van Armenië in Den Haag. 

Rutte kondigde volgende week aan naar Sofia te vliegen om het Noord-Macedonische EU-lidmaatschap te bespreken met de premier van Bulgarije.