Twee vliegen in één klap, zo heeft Cultuurminister Claudia Roth gedacht. Met de KulturPass wordt voor jongeren de “weg naar cultuur geopend” en tegelijkertijd de cultuursector ondersteund, zo is het idee. Ze trekt er honderd miljoen euro voor uit. Alle Duitse jongeren die in 2023 hun achttiende verjaardag vieren, dat zijn er zo’n 750.000, krijgen een digitale cultuurpas. Die werkt als een cadeaubon: de tieners kunnen het tegoed naar eigen inzicht uitgeven, zolang het maar aan cultuur is.

Het cultuuraanbod waar de Duitse jongeren terecht kunnen is een stuk breder dan alleen de klassieke podium- en beeldende kunsten. Zo mogen ze hun tegoed ook stukslaan op een stapel nieuwe boeken, of zelfs vinylplaten. Grote webshops of internationale concerns zijn uitgesloten van de actie: de bedoeling is dat de achttienjarigen naar de lokale concerthal gaan, of de zelfstandige boekenwinkel bezoeken.

De cultuursector in Duitsland kan de actie goed gebruiken. De podia kampen nog altijd, net als in Nederland, met een teruggelopen bezoekersaantal. Dat is sinds de coronapandemie niet meer op het oude peil gekomen. En Duitse theaters zouden ook blij zijn met wat jonger publiek: tieners, twintigers en dertigers zijn de afgelopen jaren een zeldzaamheid geworden in de zaal, zo zien kunstwetenschappers.

Halbe Zijlstra

Duitsland is niet het enige Europese land waar jongeren cultuur cadeau krijgen. Zo lanceerde Frankrijk al in 2021 een vergelijkbare cultuurpas. Achttienjarigen kregen driehonderd euro om te besteden en dat kon ook aan muziekinstrumenten of danslessen worden besteed. In het Spaanse Malaga kregen achttienjarigen deze zomer vierhonderd euro om te besteden. Een deel van dat geld was gereserveerd voor erfgoed en traditionele kunstvormen, om te voorkomen dat al het cultuurbudget op zou gaan aan stripboeken. Dat gebeurde afgelopen jaar namelijk in Frankrijk: niet helemaal hoe het Élysée het bedoeld had.

Nederland heeft geen cultuurcadeaubon voor jongeren, maar wel iets wat er op lijkt: het Cultureel Jongeren Paspoort. Met de CJP-pas krijgen jongeren korting op allerlei vormen van cultuur. Die pas wordt sinds de jaren negentig op veel middelbare scholen uitgedeeld en is zelfs een paar jaar een tegoedbon geweest. Tussen 2008 en 2012 konden leerlingen met geld van het Onderwijsministerie naar het theater of het museum. Daar is door staatssecretaris Halbe Zijlstra een punt achter gezet en sindsdien is de pas weer gewoon een kortingskaart.

De Duitse KulturPass gaat van start in de lente. Als het een groot succes wordt, kunnen ook de vijftien- tot zeventienjarigen een cultuurpas krijgen.