Het was niet zeker of de over ketenverantwoordelijkheid ooit voorbij de lidstaten zou komen. Frankrijk, Italië en Duitsland bleven op meerdere momenten dwars liggen. Zo overleefde de wet de eerste stemming niet, omdat de Duitsers op het laatste moment hun steun introkken. Nu zijn de lidstaten toch overstag gegaan.

Niet meer wegkijken

De wet houdt bedrijven verantwoordelijk voor misstanden in hun volledige logistieke keten. Zo moet bijvoorbeeld kinderarbeid, slavernij, milieuvervuiling en ontbossing bij onderaannemers voorkomen worden. Bedrijven moeten zelf actief deze misstanden tegengaan en voorkomen. Wegkijken wordt niet meer toegestaan. Als een bedrijf zich niet hieraan houdt, staan er flinke boetes te wachten.

Verzet in het bedrijfsleven

Niet alleen de lidstaten stribbelden tegen; ook het bedrijfsleven stond niet te springen voor deze regels. De lobbyorganisatie voor werkgevers, VNO-NCW, noemde de wet te vaag. Te veel open normen en vage definities die veel ruimte overlaten voor interpretatie.

Wel werd er jarenlang door het Nederlandse bedrijfsleven gelobbyd voor een ketenverantwoordelijkheidswet. Een zorgvuldige analyse of bedrijven wel correct te werk gaan, is wat het bedrijfsleven eerder voor ogen had. 

Overwinning voor PvdA

Laura Wolters (PvdA) is erg blij met het resultaat. “Goedkeuring van de ketenverantwoordelijkheidswet door de lidstaten is een overwinning voor mens en milieu en een verlies voor cynische lobbyisten.” Zij was hoofdonderhandelaar van de wet en was jarenlang aanjager. “Onwelwillende ondernemers-lobby’s stelden de afgelopen weken alles in het werk om de wet uit te kleden en te stoppen. Maar ondanks cynische spelletjes van de Europese leiders Macron, Meloni en Duitse FDP-leider Christian Lindner hielden België, als voorzitter van de lidstaten en een progressieve meerderheid in het Europees Parlement voet bij stuk.”

Onder druk van de dwarsliggende lidstaten zijn de regels wel aangepast. Nu vallen alleen bedrijven met meer dan duizend werknemers en een wereldwijde omzet van 450 miljoen euro onder de wet.

Nog een laatste horde

De wet is er nog niet helemaal; het Parlement moet ook nog een laatste stemming houden. Wanneer dat gebeurt is nog niet bekend.

“Ik wil vaart maken, zodat bedrijven, slachtoffers van misstanden en consumenten eindelijk kunnen rekenen op Europese regels die van verantwoord ondernemen de norm maken. Na vijf jaar onderhandelen en overleggen is het de hoogste tijd om een grote stap richting de eerlijkere economie van de toekomst te zetten,” aldus Laura Wolters.