De manier waarop in de zogeheten ‘gedragscodegroep’ (onderdeel van de eurogroep van ministers van Financiën) besluiten tot stand komen, blijft voorlopig geheim. “Er zijn genoeg landen die geen pottenkijkers in de keuken willen hebben”, vertelt een Brusselse ambtenaar. Het Nederlandse kabinet heeft al meerdere keren aan de Tweede Kamer beloofd om meer openheid van zaken te geven, maar staat daar redelijk alleen in.
De gedragscodegroep bestaat uit ambtenaren die toezien op de verschillende belastingwetten van de landen die de euro hebben. Ze moeten schadelijke belastingconcurrentie voorkomen, zo staat in de taakomschrijving. Belastingontwijking moeten ze op een gecoördineerde wijze aanpakken.
Transparant
Minister Hoekstra van Financiën wil de manier waarop besluiten worden genomen best aan de Tweede Kamer sturen, maar dat mag niet van de andere landen. “Lidstaten willen in alle beslotenheid hun afwegingen kenbaar maken”, zo wordt het in Brussel omschreven. Ook stukken uit het verleden, zoals documenten waarop latere financiële regels zijn gebaseerd mogen niet openbaar worden.
De discussie die al een aantal jaar wordt gevoerd, is nu actueel omdat het mandaat van de gedragscodegroep vernieuwd wordt. Alle lidstaten vinden dat er zo transparant mogelijk moet worden gewerkt, maar willen niet te ver gaan. Een eerste stap is wel dat de Gedragscodegroep voortaan zelf documenten openbaar kan maken. Er zijn wel summiere agenda’s van de werkgroep, maar de stukken kunnen alleen via een speciaal verzoek worden opgevraagd.
De Tweede Kamer is niet tevreden met de huidige gang van zaken en wil snel meer openheid. Maar tegen de traditionele scepsis valt volgens Europese diplomaten weinig te doen. De discussie over de nieuwe regels (het mandaat) geeft Nederland de gelegenheid om opnieuw aandacht te vragen voor meer openheid. Hoe de nieuwe regels zullen luiden wordt volgend jaar duidelijk, want de eurogroep heeft tot zomer 2022 de tijd om ze op te stellen. Maar staatssecretaris Vijlbrief, die minister Hoekstra verving tijdens de eurogroep vergadering vandaag, kreeg de handen voor echte openheid vandaag nog niet op elkaar.