Het verlagen van de energiebelasting en de accijns op benzine is niet de juiste manier om te reageren op de exploderende energieprijzen. Dat zegt Diederik Samsom, de rechterhand van Eurocommissaris Frans Timmermans, bij een lezing voor een Brusselse denktank. Volgens de oud-PvdA-leider moeten de regeringen energie niet subsidiëren, maar juist de vraag omlaag brengen.

“Er is iets raars aan de gang op het moment. Toen we in de jaren ’70 in een energiecrisis zaten, antwoordden landen op de enige verantwoordelijke manier die je op zo’n moment kan doen. En dat is: het rantsoeneren van fossiele brandstoffen omdat je een crisis hebt. Toen zagen we bijvoorbeeld de autovrije zondagen”, zei Samsom

Samsom: kennelijk zijn we rijk genoeg

Nu proberen de Europese regeringen de pijn van de hoge energierekeningen voor de burgers te verzachten door de belastingen (tijdelijk) te verlagen. Maar volgens Samsom kan elke econoom je uitleggen dat dat de verkeerde weg is. 

“In antwoord op een energiecrisis, verlagen we de btw, verlagen we de accijnzen. We subsidiëren dus het gebruik van energie. Kennelijk zijn we rijk genoeg om dat te doen. Ze proberen de prijs laag te houden, terwijl de prijs stijgt. Elke econoom kan je uitleggen dat het enige antwoord op deze energiecrisis zou moeten zijn het zo snel mogelijk omlaag brengen van de vraag naar energie”, aldus Samsom in een online bijeenkomt van de economische denktank Bruegel.

Energie is te goedkoop

Volgens Samsom moeten we drie dingen doen om de vraag naar Russisch gas te verlagen: In de eerste plaats gaat het er om op de korte termijn andere leveranciers te vinden. Daarnaast moeten we zo snel mogelijk meer hernieuwbare energie opwekken, inclusief het ontwikkelen van meer productiecapaciteit voor biogas en waterstof. En in de derde plaats gaat het om radicaal kiezen voor energiebesparing: “Ik ben de eerste die er op uit zal trekken om de Europese burgers te zeggen dat we ons erop moeten voorbereiden om veel minder gas te gebruiken dan aangenaam is. Ja, dat is de nieuwe situatie”.

We zijn op een moment aangeland in de geschiedenis waarop ons leven gaat veranderen, schetst Samsom: “Een deel van het verhaal is een verhaal dat niemand hardop durft te zeggen. En laat mij het dus maar eens zeggen: ja, energie zal veel duurder zijn vanaf nu! Ja, energie was veel te goedkoop in de laatste 40 jaar. We hebben ervan geprofiteerd. We hebben een enorme welvaart opgebouwd. Ten koste van de planeet aarde en zoals we nu zien ten koste van de geopolitieke balans. Beide moet hersteld worden. En om dat voor elkaar te krijgen moete we meer betalen voor energie en overigens ook voor ons voedsel”. 

Europa wil geen economische oorlog

Het voorstel van sommige lidstaten om eenzijdig de prijs die Europa betaalt voor de import van Russisch gas te verlagen, is volgens Samsom iets wat de Europese Unie uiteindelijk niet zal willen. Het zou ertoe kunnen leiden dat de import uit Rusland stilvalt als de Russische president Poetin niet akkoord gaat met een prijsverlaging. En Europa, constateert Samsom, is niet bereid om zich onmiddellijk los te koppelen van het Russische gas: “We zijn niet in een economische oorlog met Rusland. Want dat willen we niet zijn. Kennelijk”.

“Ik denk niet dat het vaststellen van een maximumprijs voor het gas helpt. Ik zou het graag proberen, maar kennelijk wil Europa het niet proberen. Als wij Moskou zouden bellen en we zouden zeggen we gaan niet meer dan 35 euro per megawattuur betalen, denk ik niet dat we dan nog gas krijgen. Het zou een hele effectieve manier zijn om een economische oorlog te beginnen”.