Dit jaar levert de EU 20,5 miljard euro begrotingssteun aan Oekraïne, naast de militaire leveringen. Maar de financiering van de ‘dringende financiële behoeften’ in 2026-2027 is nog niet rond. De EU heeft daarvoor meer tijd nodig. Daarbij wil zij vooral putten uit de eerder geblokkeerde tegoeden van Rusland. In hun steunverklaring veroordelen de 26 ook de steun van derde landen (landen buiten de EU) “die Rusland in staat stellen zijn aanvalsoorlog tegen Oekraïne voort te zetten”. Die veroordeling is terecht en vast welgemeend. Maar feit is dat ook EU-lidstaten nog steeds oorlogsinspanningen van Rusland helpen financieren door fossiele energie uit dat land te betrekken.
Het Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) houdt een ‘Russia Fossil Tracker’ bij. Op die tracker staan diverse EU-lidstaten hoog genoteerd als importeurs van olie en gas uit Rusland (zie de grafiek). Sinds het begin van de oorlog, in februari 2022, hebben de EU-lidstaten voor maar liefst 215 miljard euro aan fossiele brandstoffen uit Rusland geïmporteerd.
Dat moet minder worden. Afgelopen week heeft de EU haar negentiende sanctiepakket tegen Rusland vastgesteld. Dat houdt onder meer een invoerverbod voor Russisch vloeibaar gas (LNG) in. Dat verbod gaat niet direct in. Kortetermijncontracten moeten binnen zes maanden worden beëindigd; voor langetermijncontracten geldt de deadline van 1 januari 2027.
Uitvoer naar China, Turkije en India
Gas loopt flink achter op kolen en olie. Het invoerverbod van Russische steenkool maakte al deel uit van het vijfde sanctiepakket, van april 2022, en werd in juni van dat jaar gevolgd door het verbod op aardolie en olieproducten (zesde pakket). De grafiek laat zien dat Hongarije en Slowakije daarna desondanks zijn doorgegaan met de invoer van Russische olie. Viktor Orbán vecht nu bovendien de sancties aan die de Amerikaanse president Donald Trump wil treffen tegen de Russische oliemaatschappijen Lukoil en Rosneft.
Waartoe hebben deze sancties van de EU geleid? Niet tot minder uitvoer van fossiele brandstoffen door Rusland. Wel tot een verlegging van die uitvoer naar vooral China, India en Turkije en ook tot lagere prijzen voor Russische olie, en daardoor lagere exportopbrengsten. Waarschijnlijk wegen de Oekraïense aanvallen op Russische raffinaderijen nu veel zwaarder.
