(Foto: Pé Verhoeven)

Belgen naar belastingparadijs Malta

08:40 uur – Valletta, Malta. Meer dan 400 Belgen gaan schuil achter het gunstige belastingklimaat op Malta door middel van brievenbusfirma’s. Dat meldt de Vlaamse nieuwssite VRT NWS naar aanleiding van een onderzoek van de Vlaamse krant De Tijd. De brievenbusfirma’s, ook wel ‘postbusvennootschappen’ genoemd, zijn bedrijven die op papier wel bestaan, maar in werkelijkheid werkt er nagenoeg niemand. Het is voor velen een uitstekende manier om aan de hogere belastingtarieven in eigen land te ontsnappen.
Net als Malta is ook Nederland een populaire locatie om zo’n brievenbusfirma op te richten. Nederland wordt al langer gezien als belastingparadijs, al wil de Nederlandse overheid dat imago liever in het verleden achterlaten en brievenbusfirma’s in het land aanpakken. Ook de Europese Commissie is bezig met plannen om brievenbusfirma’s onder de loep te nemen.

EU-geldkraan aan Polen opnieuw dicht

08:30 uur – Warschau, Polen / Brussel, België. De Europese Commissie heeft besloten de betalingen uit het cohesiebeleid aan Polen niet te starten, omdat Warschau nog altijd niet voldoet aan cruciale EU-vereisten inzake grondrechten. Dat meldt EURACTIV. Het cohesiebeleid wordt ook wel regiobeleid genoemd en is bedoeld om de regionale verschillen binnen de EU te verkleinen. Polen zou tussen 2021 en 2027 ruim 75 miljard euro uit het Cohesiefonds ontvangen, maar daar steekt de Europese Commissie nu een stokje voor.

Polen heeft namelijk nog altijd niet voldaan aan de voorwaarden die de Europese Commissie heeft gesteld over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in het land, een strijd tussen de EU en de Poolse regering over de rechtsstaat die al langer gaande is. De Commissie heeft nu besloten terugbetaling aan Polen die in een partnerschapsovereenkomst zijn voorgesteld, te bevriezen.

Nederland strooit EU-miljarden

08:15 uur – Den Haag, Nederland. Er is nauwelijks inzicht in hoe Nederland miljarden euro’s aan EU-subsidies precies heeft besteed tussen 2014 en 2020. Dat meldt RTL Nieuws aan de hand van een rapport van de Algemene Rekenkamer. De Nederlandse overheid ontving tussen 2014 en 2020 ruim 7,4 miljard euro van de EU om onder meer de landbouw en visserij te verduurzamen en te innoveren, en om de opvang van asielzoekers te ondersteunen. Dat geld komt uit Europese potjes zoals het Landbouwgarantiefonds of het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

Maar de Algemene Rekenkamer komt nu tot de conclusie dat zowel Den Haag als Brussel hun verantwoordelijkheid niet hebben genomen als het gaat om het controleren van hoe die miljarden nou precies werden besteed. Ook de betrokken ministers worden in slecht daglicht gezet: bij hen zou de visie op en onderbouwing bij de besteding ontbreken en komen de criteria voor het verdelen van de subsidies vaak uit de oude doos van de vorige programmaperiode. Eén lichtpuntje zag de Algemene Rekenkamer wel: bij de besteding van subsidies uit het Europees Sociaal Fonds ziet de onderbouwing er al beter uit.

Kogel door de kerk voor Duitse kernenergie

07:55 uur – Berlijn, Duitsland. Wekenlang hadden de Duitse coalitiepartijen FDP en De Groenen ruzie over het wel of niet sluiten van drie kerncentrales in het land die nog in gebruik zijn. Aanvankelijk zou Duitsland alle drie de kerncentrales aan het einde van dit jaar sluiten, maar vanwege de energiecrisis werd het roer omgegooid: twee van de drie kerncentrales mochten openblijven en de derde moest sluiten op 1 januari 2023. Maar toen begon de ruzie: de FDP eiste dat alle kerncentrales tot 2024 in bedrijf zouden blijven en De Groenen hielden voet bij stuk om slechts twee centrales in bedrijf te laten.

De NOS meldt nu dat Duitse Bondskanselier Olaf Scholz gisteren de knoop doorhakte: de derde kerncentrale, gelegen in de Duitse staat Nedersaksen, moet sluiten op uiterlijk 15 april 2023. Tot genoegen van de FDP, die het “goede nieuws tegen de achtergrond van de energiecrisis” noemde. Maar ook al blijven de drie kerncentrales dus nog even in bedrijf, de ontmanteling van alle andere centrales in Duitsland gaat wel op rap tempo door. In 2011 werd naar aanleiding van de kernramp in het Japanse Fukushima namelijk uit angst voor nieuwe kernrampen besloten om dat proces te versnellen.

Vaccincontracten onder de loep

07:35 uur – Brussel, België. Het Europees Openbaar Ministerie (EPPO) begint vandaag aan een nieuw onderzoek naar de contracten die de EU afsloot voor coronavaccins. Dat meldt POLITICO. Het is niet de eerste keer dat er een onderzoek wordt ingesteld naar de contracten: eerder dit jaar tikte de Europese Ombudsman de Europese Commissie op de vingers omdat sms’jes tussen Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de baas van farmaceutisch gigant Pfizer over de contracten zogenaamd niet gevonden konden worden. 

Of het onderzoek dat vandaag wordt ingesteld opnieuw op Von der Leyen is gericht, is niet duidelijk. Het Europees Openbaar Ministerie heeft niet gezegd wie het onderzoekt en waarom. Maar volgens POLITICO kan het Brussel wel enorm op zijn kop zetten en is de verwachting dat de schijnwerpers opnieuw op de Commissievoorzitter worden gericht. Aangezien de contracten die eind 2021 werden ondertekend een waarde van ruim 71 miljard euro hadden, is het feit dat er een strafrechtelijk onderzoek loopt op zich al groot nieuws.

Jacht op de coronamiljarden geopend

07:15 uur – Amsterdam, Nederland / Brussel, België. Het Nederlandse platform voor onderzoeksjournalistiek Follow the Money (Volg het Geld) kondigde vanochtend vroeg een pan-Europees onderzoek aan naar het coronaherstelfonds van de EU. Onder de noemer Recovery Files bundelen onderzoeksjournalisten uit ruim twaalf EU-lidstaten de komende maanden hun krachten om de inspanningen van de EU om de lidstaten uit de sleur van de coronapandemie te halen, grondig uit te spitten.

Want hoe zijn deze plannen opgesteld? Hoe zal het geld, bijna 725 miljard, worden besteed? En wat betekent dit alles voor onze democratieën? Dat zijn enkele van de vragen die de onderzoeksjournalisten de komende maanden hopen te beantwoorden. Het startschot is vanochtend gegeven en de reeds geschreven artikelen over het coronaherstelfonds zijn alvast samengebundeld.