Elk weekend bespreken we een boek, een podcast, een voorstelling of een film die iets met Europa te maken heeft. Deze week een voorpublicatie uit het boek van Bert van Slooten en Tijn Sadée over Brussel: Het Brusselse Moeras. Het boek verschijnt deze week en is nu al te bestellen.

Het thuisfront – de redactie – belt.

‘Wat heeft Brussel nu weer besloten? En waarom eigenlijk?’

Er is nog een gaatje van drie minuten in de uitzending om het uit te leggen.

‘Lukt dat?’

De doorwaakte nacht ervoor hebben regeringsleiders op een EU-top besluiten genomen waar vaak maanden van onderhandelingen door topdiplomaten aan vooraf zijn gegaan. Achter elk besluit gaat een wereld schuil die in Brussel ‘de worstenfabriek’ wordt genoemd: niemand wil weten uit welke slachthuizen de ingrediënten komen en hoe die de gehaktmolen in worden geperst, maar aan het eind van het proces is er een worst.

Drie minuten live zijn net voldoende om de dikte, lengte en kleur van de worst toe te lichten, en waarom het ene land er meer peper en het andere land er meer zout in wilde stoppen.

Wie maken in die worstenfabriek de dienst uit? En waarom blijven we hardnekkig zeggen dat ‘Brussel heeft beslist’, terwijl in die fabriek politici, ambtenaren en diplomaten uit 27 landen aan de lopende band staan?

Op papier ziet het er nog wel overzichtelijk uit. De Europese Commissie doet wetsvoorstellen. Daarna is het de beurt aan de andere twee EU-instellingen: het Europees Parlement en de Raad van ministers uit alle landen. In het Parlement start het debat en worden wijzigingen voorgesteld. Tegelijkertijd storten ook de Europese ministers zich op het wetsvoorstel. Afhankelijk van het dossier reizen uit alle landen de vakministers gemiddeld twee keer per maand naar Brussel of Luxemburg voor overleg.

En in het beste geval komen de drie instellingen er na zogeheten triloog-overleg wel uit: strik eromheen en klaar voor verzending naar de nationale parlementen die er nog hun zegen aan moeten geven.

Voor de regeringsleiders is er dan nog de ‘Europese Raad’, de EU-top, om op buitenland- en veiligheidsbeleid de grote lijnen uit te zetten.

Voor een beginnende EU-correspondent is het op het eerste oog een strakke choreografie. De dansers in de worstenfabriek doen hun pasjes binnen de ruimte die het EU-protocol ze geeft. Ze houden zelfs ‘open dagen’ waarop je in de fabriek mag komen kijken, tijdens vurige debatten in het Parlement en aan het dranghek in het Raadsgebouw waar ministers en regeringsleiders bij vertrek een paar quotes in de aanbieding hebben.

…meer van dit soort inkijkjes achter de schermen van Europese besluitvorming leest u in het Brusselse moeras, dat komende week wordt gepresenteerd.