Er is de afgelopen weken veel over gesteggeld. Hoe kan je ingrijpen op de gasmarkt, zonder dat de schepen vol met vloeibaar gas (LNG) niet opeens zeggen: “Prima, een maximumprijs in Europa, dan varen we wel door naar Azië, daar betalen ze namelijk wel de volle prijs.”
Met name Nederland en Duitsland wilden de zekerheid dat een prijsplafond (een cap zoals het in Brussel genoemd wordt) niet zou zorgen voor minder gas in Europa. En dus was de opdracht aan de Europese Commissie om een dergelijk systeem te bedenken. Dat zorgde voor redelijk wat politieke spanning, omdat met name de voorzitter van de Europese Raad, de Belg Charles Michel, ongeduldig werd en de Europese Commissie onder druk zette om eindelijk met echte, uitvoerbare plannen te komen.
Wat ligt er nu op tafel?
Er komt een plafond, maar dat gaat alleen werken bij extreem hoge prijzen, zoals in augustus toen alle Europese landen bezig waren om hun eigen gasvoorraden aan te vullen en iedereen gas wilde kopen, zodat de prijs omhoog schoot. Gedacht wordt aan een prijs van ongeveer 350 euro per megawattuur (de prijs die in augustus werd betaald). Of dat getal ook in het uiteindelijke voorstel komt te staan, is onzeker.
Bovendien moet het ook echt een piek zijn in de prijs. Als de prijs voor gas langzaam maar zeker tot recordhoogte stijgt, kan dat ook worden gezien als de prijs die de markt voor gas betaalt.
Belangrijk is verder dat de Europese Commissie niet de zeggenschap (de macht) krijgt over het moment waarop het prijsplafond in werking treedt. Het Europese agentschap dat toeziet op de energie infrastructuur (Acer geheten) in Ljubljana gaat een grote rol spelen. Ze hebben namelijk toegang tot alle transacties die er plaatsvinden en de bijbehorende prijzen. En als blijkt dat er ook geen grote gevolgen voor de financiële stabiliteit zijn, dat wordt bekeken door de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA), dan kan er worden ingegrepen. De Europese Commissie mag vervolgens de wetten ondertekenen. Zowel de Commissie als de politiek mogen zich niet bemoeien met het moment waarop het prijsplafond in werking treedt.
Woensdag bespreken de ambassadeurs de voorstellen. Komende donderdag vergaderen de EU-ministers van Energie over het plan. Als de ministers, onder wie Rob Jetten namens Nederland, er niet uitkomen, buigen de EU-leiders zich erover. Tijdens de Europese top, later in december.
