Elke dag heeft de Deense krant Berlingske een quiz over een ‘spannend onderwerp’ dat de week domineerde. Dit keer werd de week afgesloten met: Geert Wilders. De vragen zijn wat banaal, zoals: uit welk land komt de politicus, wat is de naam van zijn partij en welk uiterlijk kenmerk typeert hem (platinablond haar). Maar de Denen weten het wel. Bijna alle vragen werden door ruim 90 procent van de quizzers goed beantwoord. Wilders stond deze week namelijk prominent in de Deense krantenkoppen. Ook hier waren ze razend benieuwd welke kant het op zou gaan met de Nederlandse verkiezingen.

Met peilingen die in Denemarken een steeds rechtsere koers laten zien, wilden de Denen weten of Nederland de Wilders-trend zou doorzetten of juist voor een andere richting zou kiezen. Want politiek lopen we in Nederland een stapje voor op de Denen. Nederland is de afgelopen twee jaar ‘een soort testlaboratorium geweest voor extreemrechts in Europa’, aldus de Europa-correspondent van de Deense krant Berlingske. De ingevlogen Deense journalisten wilden in hun glazen bol kijken via Nederland, om te zien hoe hun eigen verkiezingen volgend jaar mogelijk zouden kunnen verlopen.

Inspiratie

Een land dat Denemarken zo sterk weerspiegelt in manier van leven, cultuur en bestuur, is op een verkiezingsdag natuurlijk interessant om te volgen. Nederland en Denemarken gebruiken elkaar vaak als inspiratiebron en gidsland op uiteenlopende onderwerpen.

Dat is ook Wilders niet vreemd. Al jaren laat hij zich inspireren door zijn geestverwanten van de Dansk Folkeparti, met wie hij ideeën deelt. Hoewel die partij met negen zetels een dieptepunt beleeft, stijgt ze volgens recente peilingen weer, samen met de gelijkgestemde Danmarks Demokraterne — in de hoop een zege te behalen zoals de PVV bij de vorige verkiezingen.

‘Nederlands volgende premier’

Wilders werd op basis van die winst bejubeld als eregast op het jubileumfeest van de Dansk Folkeparti deze zomer, een paar maanden nadat de PVV het kabinet verliet. Hij werd aangekondigd door partijleider Morten Messerschmidt als de ‘volgende premier van Nederland’.

Maar ook buiten die hoek kent men hem. In Denemarken is Wilders bekend om zijn bewondering voor de Mohammed-cartoon uit Jyllands-Posten (2005), die hem inspireerde tot een eigen — nooit gehouden — cartoonwedstrijd. 

Tijdens de drukte van de campagne maakte hij tijd vrij om het twintigjarig jubileum van de tekening te herdenken op Instagram, vergezeld van een groepsfoto met de Deense cartoonist Kurt Westergaard (in 2021 overleden), die hij in het onderschrift zijn ‘held en vriend’ noemde. Messerschmidt reageerde: ‘drie grote helden’ (de Zweedse cartoonist Lars Vilks stond ook op de foto). Op de verkiezingsavond bleek de grote held van de avond alleen niet Wilders, maar D66-leider Rob Jetten. De Deense journalisten moesten verslag doen van een uitslag met een voor hen onbekend gezicht: de jongste en eerste openlijk homoseksuele premier van Nederland.

Ze claimden de winnaar als goed nieuws in hun glazen bol, zowel voor Denemarken als voor Europa.

Coalitie

Er werd groots feestgevierd bij D66, terwijl het op het kantoor van Wilders op het Binnenhof stil bleef. Een scherp contrast, ook met hoe een verkiezingsavond in Denemarken verloopt. Daar is het kort feest en dan snel naar Christiansborg, waar de eerste coalitiezetten al worden gedaan.

Wij vieren eerst, komen in het weekend bij en beginnen dinsdag pas met formeren. Laten we hopen dat onze nieuwe premier nog iets meemaakt van het Deense EU-voorzitterschap voor het einde van het jaar. De Denen kijken ondertussen verbaasd naar ons formatieproces, zij zouden nu al bijna klaar zijn.  Helaas hebben we geen glazen bol om te zien hoe lang het formeren in Nederland nog gaat duren. Misschien kunnen we daarvoor wat inspiratie halen bij de Denen.

Puck Wagemaker woont en werkt in Denemarken. Ze is oud-redacteur van Brusselse Nieuwe en volgt het Deense EU-voorzitterschap van dichtbij.