Door: Jessika Roswall

84 procent van de Nederlanders wil dat de EU meer actie onderneemt om waterproblemen aan te pakken. Dat is wat we vandaag doen met de nieuwe Europese strategie voor waterweerbaarheid. Dit plan helpt een grote stad als Amsterdam, waar een drinkwatertekort geen ondenkbaar scenario is, om ook in de toekomst voldoende water door de leidingen te laten stromen.

We hebben water te lang als vanzelfsprekend beschouwd. Onze wateren zijn verontreinigd, overstromingen en droogte zijn geen uitzondering meer en door de toenemende vraag naar water komen de watervoorraden in Europa steeds meer onder druk te staan. Het aantal Europeanen dat wordt getroffen door waterschaarste is daardoor de afgelopen tien jaar bijna verdubbeld. Europa kampt met waterstress, en daarom moeten we ervoor zorgen dat de vraag naar water niet groter is dan het aanbod.

Waterkringloop herstellen

Waterstress is een wereldwijd probleem, waardoor de rest van de wereld de aanpak van de EU op dit gebied nauwlettend volgt. Daarom komt de EU nu met een alomvattende strategie voor waterweerbaarheid, die in kaart brengt hoe Europa verstandig met water kan omgaan, ten behoeve van mensen, bedrijven, en de natuur. In de strategie staat efficiënt watergebruik centraal: eerst de vraag naar water te verminderen voordat we het aanbod vergroten. Gemeenten en regio’s spelen een belangrijke rol bij waterbeheer en bevinden zich vaak in de beste positie om op te treden.

Europa heeft al een breed scala aan wetgeving over water en een van de meest geavanceerde watersectoren ter wereld. Maar we moeten de lat nog hoger leggen. Ten eerste moeten we de waterkringloop herstellen en beschermen. Hoe? Door ervoor te zorgen dat onze ecosystemen gezond zijn zodat zij water op natuurlijke wijze kunnen opslaan en zuiveren, en door zowel nieuwe vervuiling te voorkomen als bestaande vervuiling in onze wateren aan te pakken.

Ten tweede moeten we een concurrerende en duurzame economie in de EU bevorderen die verstandig met water omgaat. In Europa zijn veel innovatieve watertechnologiebedrijven gevestigd, goed voor 40 procent van de octrooien op het gebied van hernieuwbare technologie. Toch wordt het potentieel voor meer bedrijven en banen, zowel in Nederland als op de wereldmarkt in de watersector nog niet volledig benut.

Ten derde moeten we zorgen voor schoon en betaalbaar water en sanitaire voorzieningen voor iedereen. Uiteindelijk hebben we allemaal schoon water nodig om te kunnen leven: huishoudens, ondernemers, bedrijven en boeren.

Elke druppel telt

Deze doelstellingen hangen met elkaar samen. Gezonde ecosystemen beschermen de waterkringloop, wat weer de economie stimuleert en onze weerbaarheid tegen de gevolgen van de klimaatverandering vergroot. Een sterke watersector die in de eerste plaats gericht is op efficiënt watergebruik, duurzaamheid en innovatie is wereldwijd concurrerender en draagt bij tot betaalbaar water voor iedereen. Geavanceerde sanitaire voorzieningen zorgen ervoor dat gebruikt water wordt behandeld voordat het terugkeert naar de natuur, waardoor de waterkringloop behouden blijft.

Elk Europees land bevindt zich in een andere situatie. In Nederland is 2025 tot nu toe een uitzonderlijk droog jaar. Om aan de watervoorziening voor Amsterdam te moeten er miljarden liters drinkwater extra worden gezuiverd uit de Amsterdamse Waterleidingduinen, een Natura2000-gebied. Nederland is van plan om meer te investeren in duurzaam waterbeheer en het herstel van natuur. Maar er is meer nodig voor waterweerbaarheid. Daarom moet er ook meer publiek en privaat geld vrijgemaakt worden voor de modernisering van infrastructuur en nieuwe digitale technologie.

Een meerderheid van de Europeanen vindt dat we onze wateren beter moeten beschermen. Met de strategie voor waterweerbaarheid ligt er nu een plan om daarmee aan de slag te gaan. Water is een publiek goed en brengt een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid met zich mee. De samenwerking en eerlijke verdeling van de lasten tussen watergebruikers is van essentieel belang en moet in de toekomst worden verbeterd. Thuis minder water gebruiken lijkt misschien een kleine stap in het grotere geheel, maar elke druppel telt.

Daarnaast kunnen we de manier waarop we water gebruiken en waarderen structureel veranderen, in alle sectoren en landen, zodat we ook in de komende jaren aan de vraag naar water kunnen voldoen. Iedereen moet zijn steentje bijdragen om te zorgen voor schoon water voor iedereen.

Jessika Roswall is Eurocommissaris voor Milieu, Waterweerbaarheid en een Concurrerende Circulaire Economie