Nadat Europarlementariërs in de Belgische gevangenis gezeten hebben vanwege omkoping, oude Eurocommissarissen onderzocht worden voor illegale lobbypraktijken en misbruik van machtsverhoudingen steeds vaker naar voren komen, komt de Europese Commissie met een voorstel om hier een einde aan te maken.

Een nieuwe instantie moet alle negen Europese instanties gaan weerhouden van onethisch handelen. Het gaat daarbij zowel om de Europese Commissie als het Europees Parlement, maar ook instanties als de Europese Centrale Bank.

Nieuwe regels

De nieuwe ethische instantie wordt via een beurtrol geleid door leden van de verschillende Europese instanties en heeft als taak ethisch handelen te promoten, de beste praktijken te delen en samen regels te maken. Die regels zullen openbaar zijn, zegt Eurocommissaris voor Waarden en Transparantie Věra Jourová. Zo is het makkelijker voor volksvertegenwoordigers en de media om toe te zien op het werk van deze instantie.

Daadwerkelijk Europese instanties straffen zit er echter niet in. De Europese Commissie legt uit dat volgens de Europese verdragen alleen het Europees Hof in Luxemburg mag straffen. Er is dus geen juridische basis om die rechten ook aan de nieuwe instantie te geven. Het is een detail dat veel stof deed opwaaien. De Europese liberale fractie Renew Europe noemt het voorstel daarom tandeloos. “Europa verdient beter dan een half gebakken voorstel”, zegt Renew-voorzitter Stéphane Séjourné.

Lukt het nog wel?

Het voorstel werd donderdag door Jourová gepresenteerd. Ze hoopt het snel door het Europees Parlement heen te krijgen. Vooral omdat de volgende Europese verkiezingen binnen een jaar plaatsvinden. Daarna wordt oudere voorstellen erdoorheen krijgen moeilijk.

Ze roept het Europees Parlement en de lidstaten op vaart te maken. Ook zegt ze open te staan voor aanpassingen. “Er zal over gepraat moeten worden”, zegt Jourová. Ze vindt dat een voorstel dat zoveel instanties raakt voor een goede werking breed gedragen moet worden.