Nu de verkiezingsuitslag zo goed als vaststaat, is het voor de winnaars van de verkiezingen tijd om te gaan praten. Lijsttrekkers en kandidaten lopen deze week van vergaderzaal naar vergaderzaal. D66-lijsttrekker Gerbrandy is speciaal daarvoor al van Den Haag naar Brussel afgereisd. De Europarlementariërs hebben maar kort de tijd om even stil te staan en met een journalist of collega te praten wanneer ze op de derde verdieping aangehouden worden. Veel willen ze nog niet kwijt.

Formeren

Het is formatietijd in Brussel en dat betekent onderhandelen in achterkamertjes. Hoewel een groot aantal partijen al weet bij welke Europese fractie ze zich aan willen sluiten, moet er toch het een en ander besproken worden. De BBB en NSC willen zich bijvoorbeeld bij de christendemocraten aansluiten en hoewel hun kansen groot lijken, laat de EVP ze niet toe zonder eerst een paar koffietjes samen gedronken te hebben. Maar dat is niet het enige. Straks moet er ook besloten worden welke Europese fracties belangrijke posten mogen vervullen en wie zich bijvoorbeeld bezig gaat houden met klimaat, landbouw of migratie. Dat alles wordt de komende weken in die ontelbare vergaderingen besloten.

Een belangrijke tijd dus. Zo belangrijk dat de eerste (toekomstige) Europarlementariërs zondagavond al in het Europees Parlement te vinden waren. VVD-lijsttrekker Azmani is daar een van, maar ook Agnes Jongerius, Europarlementariër voor de PvdA. Ze was helemaal niet verkiesbaar, maar kwam toch nog even langs. En Jeroen Lenaers, nummer drie op de CDA-lijst, keek ook mee vanuit de deur van de grote vergaderzaal. Op een groot scherm voorin de zaal werden de uitslagen gepresenteerd en ondanks de exitpolls, die het CDA drie zetels beloofden, was hij zenuwachtig.

Achterkamertjes

Tussen de interviews met de media door weten de nog zenuwachtige kandidaten ook elkaar te vinden. NSC-lijsttrekker Dirk Gotink werd nog in een omhelzing met zijn oude baas Manfred Weber gespot. Weber is de grote baas van de EVP, de fractie waar Gotink bij wil. Ze wisselde welgemeende felicitaties uit. En op de kantoortjes op de hogere verdiepingen trokken groepjes politici zich terug om in rust de laatste uitslagen mee te krijgen.

Ook maandag, de ochtend na de beslissende uitslagenavond, was Gotink op de derde verdieping van het Europees Parlement, in Brussel steevast ‘EP’ genoemd, te vinden. Hij heeft er vertrouwen in dat hij zich aan kan sluiten bij de EVP van Weber, ze waren immers jarenlang betrokken collega’s. “Ze gunnen me wel wat”, grapt Gotink. Toch betekent het niet dat hij stil kan zitten. Zijn hele dag bestaat uit vergaderingen, ontmoetingen en iedere andere vorm van ‘even een koffie drinken’. Naast het lidmaatschap bij de EVP wil hij ook een goede positie en een interessante commissie binnenslepen. Wat hem betreft, sluit hij zich als eenling – NSC won één zetel – aan bij de financiën-commissie. Goed bestuur draait immers om de portemonnee.

Partijgenoten

Ook Reinier van Lanschot en Anna Strolenberg (Volt) zijn deze week al in Brussel te vinden. Strolenberg was er zondagavond ook al bij, maar moest laat in de avond nog terug naar Nederland. Dinsdag zou ze terugkomen om, samen met Van Lanschot, de eerste fractievergaderingen te houden met hun collega-Volters uit Duitsland.

De partij kan deed ook bij onze oosterburen mee aan de verkiezingen en wint daar minimaal twee zetels. Dat betekent dat de vierkoppige Volt-fractie straks nauw samen gaat werken. Ook zij moeten gaan bepalen wie zich over welke zaken de komende vijf jaar buigt. Strolenberg weet het in ieder geval al. Ze wil zich bezighouden met migratie en de rechtsstaat of juist een compleet andere richting op, landbouw bijvoorbeeld.

Europese fracties

Het wordt doorbikkelen voor de partijen. Veel tijd om te onderhandelen is er niet. De EVP besluit als eerste welke partijen lid mogen worden. Dat gebeurt op 18 juni. Een dag erna zijn de Groenen aan de beurt.

De sociaaldemocraten (S&D) en de Linksen nemen op 25 juni een beslissing en de liberale Renew-fractie en conservatieve ECR-fractie laten ons een dag later weten welke partijen met ze mee mogen doen. De VVD heeft dus nog zo’n twee weken de tijd om hun collega-liberalen ervan te overtuigen dat ze wel een plekje binnen Renew verdienen. Vooral de Franse liberalen en Gerbrandy (D66) vragen zich af of er nog wel ruimte voor de VVD is, nu ze in Nederland met de PVV een coalitie vormen.

De nationalistische ID-fractie met Marine Le Pen en de PVV van Geert Wilders zijn als laatsten aan de beurt. Zij nemen een besluit op 3 juli. De groep kan nog winst maken, vooral als ze toch besluiten de radicaal-rechtse Duitse partij AfD weer toe te laten. Daar is mogelijk ruimte voor nu de omstreden lijsttrekker Krah gedwongen is zich terug te trekken.