Het besluit over de wolf wordt genomen door de leden van de Raad van Europa, een mensenrechtenorganisatie bestaande uit 46 landen. Op hun initiatief is in 1979 het Verdrag van Bern opgetekend, waarmee wilde dieren en planten beter beschermd konden worden.

De wolf geniet nu nog de status van ‘streng beschermd’, wat betekent dat het verboden is om hem opzettelijk te doden of te verstoren. Het voorstel om deze status te verlagen is ingediend door de Europese Unie zelf, met steun vanuit Nederland.

Voor deze statusverlaging is een tweederdemeerderheid van de lidstaten nodig. Hoewel het besluit officieel nog enige tijd kan duren, verwachten insiders dat er morgen al meer duidelijkheid komt. In de wandelgangen lijkt de verwachting dat de stemming mogelijk zal lekken.

Grote boze wolf?

Ook buiten Nederland rommelt het al langer rondom de wolf. Er zijn er namelijk een stuk meer dan in de jaren zeventig, toen de soort ernstig bedreigd was. In veel EU-landen ondervinden boeren en veehouders dan ook steeds vaker problemen van het dier, dat onder andere graag schapen lust.

Bert-Jan Ruissen (SGP) pleit daarom al langer voor een verlaagde status: “De wolf is geen bedreigd dier meer, hij vormt juist zelf een bedreiging. Het is tijd voor actie.”

Daarnaast zijn er steeds meer “probleemwolven” die niet meer bang lijken te zijn voor mensen. Dit leidt soms tot vreemde ontmoetingen, zoals deze zomer in Leusden. Zeer zelden worden mensen aangevallen, al heeft dat de afgelopen veertig jaar tot geen enkel sterfgeval geleid.

Anja Hazenkamp (PvdD) ziet dat heel anders: “Dit voorstel is kortzichtig en wreed”, stelt ze in een persbericht. “De wolf is juist goed nieuws voor onze natuur. Hij heeft positieve effecten op andere dierensoorten zoals vogels, bevers, vissen en vlinders. We hebben de technologie en verantwoordelijkheid om vreedzaam samen te leven met de wolf.” Zij wijst erop dat de meeste aanvallen op schapen voorkomen kunnen worden met wolfwerende hekken.

Juridische molen

Als de wolf zijn strikte bescherming onder het Verdrag van Bern verliest, betekent dat overigens nog niet dat hij vogelvrij is verklaard. De wolf geniet namelijk ook bescherming onder EU-wetgeving en nationale wetgeving. 

Bert-Jan Ruissen (SGP) licht toe: “Als dit wordt aangenomen, moet de EU-habitatrichtlijn worden aangepast. De wolf staat nu nog in bijlage 4, wat ‘strikte bescherming’ betekent. Hij moet dan naar bijlage 5, wat meer flexibiliteit biedt.”

Duik in het Diepe
De EU-habitatrichtlijn beschermt veel dieren en planten, waaronder de wolf. Hoe goed een soort beschermd is, hangt af van de categorie waarin die staat. Als men besluit om de bescherming van de wolf onder het Verdrag van Bern te verlagen, moet de EU dit ook aanpassen in de Habitatrichtlijn. Dat betekent dat de wolf uit de huidige strikte categorie wordt gehaald en in een lichtere categorie komt.

Maar dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Allereerst moet de Europese Commissie met een voorstel komen om de habitatrichtlijn aan te passen. Vervolgens moeten alle EU-landen hiermee instemmen. Als ook maar één lidstaat tegenstemt, gaat de verlaging niet door.

Voor milieuorganisaties en natuurvriendelijke politici is dit goed nieuws. Ze zien deze regel als een reddingsboei voor de wolf. Zij stellen dat de wolvenpopulatie nog te kwetsbaar is om de bescherming te verlagen. Lees hier meer over de juridische obstakels.

Kogel door de kerk

Zelfs als het voorstel in Straatsburg wordt aangenomen, lijkt het erop dat de stemming van morgen dus slechts het begin is van een lang en complex proces.

Ruissen verwacht dat dit, ondanks de juridische hobbels, toch relatief snel kan gaan. “De Commissie, de EU-ministers en het Parlement zijn het inhoudelijk al eens. Als het Verdrag van Bern wordt aangepast, kan Nederland zich niet langer verschuilen achter Europese regelgeving.”