Demissionair premier Dick Schoof reist morgen af naar Brussel voor misschien wel de belangrijkste Europese top van het jaar. Over steun aan Oekraïne, het handelsverdrag met Zuid-Amerika en de Europese begroting moeten knopen worden doorgehakt. In de Tweede Kamer klonk daarbij een scherpe waarschuwing: dreigt het kabinet met zijn inzet niet ‘over zijn eigen graf te regeren?’
Geld voor Oekraïne
De Tweede Kamer is met name verdeeld over de inzet van Russisch geld voor Oekraïne. D66-Kamerlid Felix Klos sprak over een beslissend moment in Europa en wil dat Nederland “tot het uiterste” gaat om een Europees akkoord over de financiering van Oekraïne te bereiken. Daarbij mag Schoof geen enkele optie uitsluiten. Als het niet lukt om overeenstemming te bereiken over de inzet van de Russische tegoeden, dan stelt de Commissie voor om samen extra geld te lenen, al ligt dat alternatief ook politiek gevoelig.
Aan de rechterkant van de zaal zijn de Kamerleden meer terughoudend. Volgens Michiel Hoogeveen (JA21) klinkt het voorstel aantrekkelijk, maar kan het negatief uitpakken. Het inzetten van Russisch geld “kan geopolitiek riskant en economisch onverstandig blijken”. Volgens hem komt het neer op “confiscatie”, en dat is natuurlijk niet geoorloofd. VVD-Kamerlid Silvio Erkens zocht een middenweg. “Het gevaar van machteloos toekijken is groter dan het risico van handelen. Oekraïne steunen is geen liefdadigheid, het is pure eigen veiligheid.”
Volgens Schoof zet Nederland in op een akkoord met België waarbij de regeringsleiders afspreken om het juridische risico te delen. Nederland is bereid om garant te staan hiervoor. Dat zou gaan om een bedrag van 13,4 miljard euro. Maar zonder breed draagvlak wil Schoof geen stappen zetten die enkele lidstaten onevenredig hard raken.
EU-toetreding
Niet alleen spreken de regeringsleiders op de top over financiële steun aan Oekraïne, ook praten ze over de EU-toetreding van het land. Zeker nu toetreding tot de EU steeds nadrukkelijker meespeelt in de internationale gesprekken over een mogelijke vrede. Het is een lastig gesprek, geeft Schoof aan. “Als Nederland zijn wij heel strikt. Volgens sommigen is dat op het irritante af.”
Maar voordat een land kan toetreden moet het voldoen aan de criteria, geeft hij aan. “Oekraïne verdient het om in de Europese Unie te worden opgenomen, maar wel op basis van dezelfde criteria en dezelfde methodologie als alle andere landen die hiervoor in aanmerking komen”, aldus Schoof.
Handelsverdag Zuid-Amerika
Het tweede grote onderwerp waarover Schoof en zijn collega’s zich gaan buigen is Mercosur, het handelsakkoord met landen in Zuid-Amerika. Terwijl boeren morgen in grote getalen buiten protesteren, moeten de regeringsleiders een akkoord zien te bereiken. Schoof erkent dat dit handelsverdrag, net als de steun aan Oekraïne, politiek gevoelig ligt in Europa. Maar: “Het kabinet is voornemens om in te stemmen met het EU-Mercosur-akkoord.”
Schoof ziet ook dat een meerderheid in de Tweede Kamer die lijn steunt. Eerder was er nog sprake van dat Nederland alleen voor Mercosur zou stemmen, als het een uitzondering zou krijgen voor derogatie. Dat is een Europese uitzondering waardoor Nederlandse boeren meer mest per hectare mogen uitrijden dan volgens de standaard EU-regels is toegestaan. Maar de koppeling van die uitzondering in ruil voor een stem voor het handelsverdrag lijkt nu van de baan.
“Ik zet me voor derogatie in, maar we hebben het niet één-op-één gekoppeld aan onze goedkeuring van het Mercosur-verdrag”, aldus Schoof. Volgens Schoof worden de negatieve effecten voor boeren gedempt door vrijwaringsclausules, financiële compensatie, controles en audits. Schoof laat weten het standpunt van Frankrijk, dat om uitstel van Mercosur vraagt, niet te steunen.
Meerjarenbegroting
Terwijl Schoof over Mercosur sprak meldde een groepje Kamerleden zich bij de interruptiemicrofoon. Klos wilde weten wat Schoof te zeggen heeft over de Europese meerjarenbegroting (MFK) tegen de andere regeringsleiders morgen, want de onderhandelingen gaan dan van start. “Het kabinet gaat er keihard in op dit punt.” Daarmee doelt hij op het besluit van het kabinet om zich tegen de verhoging van het budget te keren. “Welke democratische legitimiteit ziet het kabinet voor dat standpunt?” Volgens Klos is enige terughoudendheid gepast, omdat “het kabinet anders over zijn eigen graf regeert”.
Schoof: “Er worden donderdag en vrijdag helemaal geen besluiten genomen over het MFK. Er worden standpunten uitgewisseld en posities ingenomen; dat lijkt me uitermate verstandig. De volgende bespreking over het MFK zullen komende anderhalf jaar plaatsvinden. Dat betekent dat er ook voor een volgend kabinet meer dan voldoende ruimte is om de onderhandelingspositie van Nederland nauwkeurig te bepalen in de formatie.”
Volg de Europese top morgen op de voet met het liveblog op onze site. Wil je daarnaast dagelijks exclusief Nederlands nieuws uit Brussel ontvangen? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief De Dagvangst.
