“Wij willen leidend zijn in Europa”. Europawoordvoerder Sjoerd Sjoerdsma van D66 is zeer tevreden over wat hij zegt te hebben bereikt in de onderhandelingen voor het nieuwe kabinet. Rutte IV moet in Brussel heel anders gaan klinken dan Rutte III. 

Een nieuwe strategie moet een nieuwe Nederlandse bestuurscultuur naar de wandelgangen van de Europese instellingen brengen. Het zijn goede plannen op papier. Maar de nieuwe ploeg bewindspersonen moet het ook waarmaken.

Wat willen we wel

Het regeerakkoord van het vorige kabinet ging volgens Sjoerdsma vooral over wat de ministers allemaal niet wilden in Europa. Met het programma van Rutte IV verandert de coalitie van strategie. De nieuwe ploeg wil offensief optreden in Brussel. “Dit is geschreven vanuit wat we wel gaan doen en met de gedachte dat we een leidende rol in Europa kunnen pakken,” aldus Sjoerdsma.

“Met het vertrek van het Verenigd Koninkrijk wil je de Frans-Duitse as veel meer richting geven, veel meer het stuur pakken,” legt hij uit. De gedachte in Den Haag is om actief betrokken te zijn als de grote landen de grote lijnen uitzetten. Dat is beter dan de hele tijd op de rem te trappen om zaken dingen te voorkomen die je niet wil. “Het is een andere houding en een andere strategie”.

Europees leger

Het meest in het oog springen de afspraken die VVD, D66, CDA en ChristenUnie hebben gemaakt over de Europese militaire samenwerking. Er lijken taboes verbroken te zijn nu de nieuwe coalitie zich bijvoorbeeld expliciet uitspreekt voor het ontwikkelen van een Europese snelle-interventiemacht. 

Volgens Sjoerdsma heeft de Commandant der Strijdkrachten een pleidooi gehouden bij de formerende partijen om politieke keuzes te maken. “Ik denk dat het besef is ingedaald bij de politiek dat we in staat moeten zijn om ook zonder de NAVO onze eigen grenzen en onze eigen achtertuin te beschermen.”

De Europese Unie ontwikkelt op dit moment het zogeheten Strategisch Kompas, een voorstel waarover onder het Franse voorzitterschap begin volgend jaar besloten moet worden. Het gaat over krijgsmachten van de lidstaten die onderling taken verdelen en over het opbouwen van een Europese interventiemacht van enkele duizenden manschappen.

Een leger dus met de vlag van de Europese Unie op de mouw? Sjoerdsma: “Rapid Reaction Forces, die hebben natuurlijk blauwe vlaggetjes. Die hebben niet de landenkleuren op de arm. Maar pin me daar niet op vast. We hebben niet de kleur van de baretten uitonderhandeld in het regeerakkoord”.

Miljarden meer naar het leger

Het nieuwe kabinet investeert drie miljard euro per jaar extra in Defensie en zet in op vergaande specialisering. “Binnen het Strategisch Kompas wordt gevraagd: waar ga jij gewicht in de schaal leggen. Voor Nederland is dat cyberwarfare en inlichtingen. En op andere punten ga je eenheden van de landmacht integreren met de Duitsers,” aldus Sjoerdsma.

“Nederland kan niet een leger als een Zwitsers zakmes hebben dat in staat is om alles zelf te doen.” Sjoerdsma noemt het een doorbraak: zowel meer geld, als meer Europese samenwerking en meer gespecialiseerde eenheden. “We worden sterker als we ons richten op de dingen waar we goed in zijn.”