Met medewerking van Hanna Hosman

De Raad van Europa werd in 1949 opgericht om de mensenrechten in Europa te bevorderen. De organisatie staat los van de Europese Unie en heeft bijna 50 leden waaronder landen in de Kaukasus. Ze vergaderen in het Franse Straatsburg. De Nederlander Tiny Kox is sinds begin dit jaar President van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa. 

“Onvriendelijk, gevaarlijk voor de gemeenschappelijke humanitaire doelen en een belemmering voor de werking van de Raad.” Je zou denken dat dit over Rusland gaat maar niets is minder waar: het is een statement ván het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou. Over de Raad van Europa. Rusland doet niet meer actief mee.

Tegenwerken

De Europese Unie en de NAVO zouden volgens Moskou de werking van de raad ondermijnen. De raad – die werd opgericht om vrede, mensenrechten en democratie in alle landen in Europa te waarborgen – zou nu het tegenovergestelde in gang zetten, aldus het Russische ministerie. Kort na de inval in Oekraïne werd Rusland als lid van de raad al geschorst. 

Parlementariërs in bespreking: Rusland eruit?

Ondanks die terugtrekkende bewegingen van beide partijen maakt Rusland officieel nog wel deel uit van de Raad. Bij een vergadering van parlementariërs uit alle deelnemende landen lag vandaag één vraag op tafel: zetten we Rusland er uit? Er werden meerdere oproepen toe gedaan, het besluit wordt morgen genomen, vertelt Raadvoorzitter Tiny Kox (SP).

Kamerlid Pieter Omtzigt was een van de mensen die opriep tot het verbannen van Rusland: “Als we dit nu niet doen, hoever moet Poetin dan nog gaan?”, vroeg hij zich af.

Marija Pejčinović Burić, secretaris-generaal van de Raad, vertelt tijdens de vergadering dat Rusland al uit verschillende commissies van het internationale verbond is gezet, maar dat ze wel onderdeel blijven van verdragen die zijn gesloten. Waarvan de belangrijkste, zegt ze, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Maar, zoals Pieter Omtzigt het verwoordt: ‘het aanvallen van een andere lidstaat is nogal een overtreding van het verdrag’. 

Voorstel: Rusland vragen Raad te verlaten

Vanmiddag kwam er al een voorstel: vraag Rusland uit de Raad van Europa te stappen. Dat zou het Comité van Ministers dan moeten doen. Als Rusland niet zelf weggaat, zouden de ministers een ‘datum moeten voorstellen’ waarop Rusland gedwongen wordt de Raad te verlaten

Zelensky moet zich afmelden

De Oekraïense president Zelensky zou maandagmiddag een toespraak houden voor de parlementariërsvergadering. Dat ging niet door, hij moest afzeggen vanwege ‘urgente, onvoorziene omstandigheden’. In zijn plaats kwam de premier, die opriep tot het verbannen van Rusland uit de Raad. “Poetin is een oorlog begonnen in het centrum van Europa, die kan uitmonden tot een Derde Wereldoorlog”, waarschuwde hij.