De bordesfoto is genomen. Een dag later mag de nieuwe ploeg al plaatsnemen in vak K van de Tweede Kamer voor een debat over het kabinet-Schoof. Aan de kersverse premier Dick Schoof om het debat af te trappen met zijn regeringsverklaring. Hij bevestigt de positie van Nederland binnen de Europese Unie. Maar tegelijkertijd horen we dat Nederland een andere koers zal varen in Brussel.

Betrouwbare partner

“Nederland blijft binnen de EU en de NAVO een betrouwbare partner,” verzekert de premier, die beide organisaties omschrijft als “de hoeksteen van onze veiligheid en onze welvaart”. Schoof verwijst naar de toenemende geopolitieke spanningen, met name door de oorlog in Oekraïne. Hij uit zijn zorgen over cyberdreigingen en buitenlandse beïnvloeding. 

De premier waarschuwt dat “van alle kanten de instabiliteit naar Europa loert” en benadrukt het belang van strategische autonomie voor de EU op gebieden als energie, voedselzekerheid en grondstoffen. “Alleen daarom al kan een sterk en welvarend Nederland simpelweg niet in isolement opereren.” 

Oekraïne kan op Nederlandse steun blijven rekenen, financieel, militair en politiek. Schoof wil de NAVO-norm van 2 procent voor defensie-uitgaven niet enkel halen, maar ook wettelijk vastleggen. Verder zal de Nederlandse regering binnen en buiten EU-verband alle internationale verdragen nakomen waartoe het zich verbond. “Gewoon zoals dat hoort.”

Minder ambitie

Tegelijkertijd kondigt de premier aan dat Nederland pragmatischer naar de EU gaat kijken. “We hoeven niet altijd het beste jongetje van de klas te zijn,” stelt hij, verwijzend naar de Nederlandse gewoonte om EU-regels strenger te interpreteren dan andere lidstaten. “Wat we niet meer zullen doen, is nationale koppen zetten op internationale afspraken, bijvoorbeeld in het natuur- en klimaatbeleid.” Door nationale koppen toe te voegen zette Nederland de Europese regels om in Nederlandse wetten die verder gingen dan wat Brussel strikt vroeg.

Schoof wijst op de uitdagingen die Nederland als dichtbevolkt land met een intensieve landbouw- en visserijsector ondervindt bij het implementeren van bepaalde EU-richtlijnen. Hij kondigt aan het gesprek te willen aangaan over internationale afspraken die Nederland “onevenredig hard raken”, met name op het gebied van migratie en landbouw. 

Opt-out

De BBB maakte zich hard voor een Nederlandse uitzondering op de Europese stikstofregels. Het vorige kabinet heeft daar echter al meermaals om gevraagd in Brussel, zonder succes. De PVV was dan weer pleitbezorger voor een opt-out voor Europees asielbeleid. Maar ook hier lijken de kansen klein omdat de Europese verdragen daarvoor opengebroken moeten worden, iets wat unanimiteit onder de lidstaten vereist. 

De premier erkent de moeilijkheden: “Ik loop zelf lang genoeg mee om te beseffen dat het zomaar ter discussie stellen van internationale afspraken en een gesprek over uitzonderingsposities niet als vanzelf tot succes leidt.”

Knokken in Brussel

Maar Schoof toont zich Ruttiaans positief: “‘Kan niet’ ligt op het kerkhof en ‘wil niet’ ligt ernaast, hoorde ik thuis.” Hij kan niet met 100 procent zekerheid garanderen dat zijn kabinet alles gaat binnenhalen in Brussel. “Maar ik kan wel 100 procent beloven dat we voor het Nederlandse belang zullen knokken en dat we de ruimte die er is, zullen vinden en benutten.

Verder bevestigt de premier dat Nederland zich zal houden aan de EU-begrotingsregels, met een maximaal begrotingstekort van 3 procent van het bbp. Hij benadrukt dat dit niet alleen een Europese verplichting is, maar het is ook een kwestie van “financiële degelijkheid” voor toekomstige generaties.