Wie de krant leest, ziet dat de komende maand in de Europese Unie draait om de verdeling van de topfuncties en de strategische agenda. Belangrijke onderwerpen waarbij veel op het spel staat. Maar, tot grote ontsteltenis van GroenLinks/PvdA, D66, SP, DENK en Volt, besloot een meerderheid in de Tweede Kamer om een debat met de minister-president over ‘onze’ inzet bij de informele Europese top op 17 juni niet in de zaal te houden, maar schriftelijk af te handelen. Dit gebeurde in een spoedprocedure op voorstel van de VVD.

Misschien had de aanstaande coalitie geen zin in politiek vuurwerk over Europese poppetjes en veel schrijfwerk voor fractiemedewerkers. Het kabinet gaf alleen een beschrijving van het proces en de procedures en antwoordde kort op de nieuwsgierige vragen over de Nederlandse inzet bij de verdeling van topfuncties.

En toch: er zijn de komende week wel degelijk een aantal Europese debatten in ons parlement. Zo laten de Kamerleden een rondetafelgesprek organiseren over het Letta rapport. Misschien lazen ze de suggestie om hierin te duiken eerder bij Brusselse Nieuwe.

EU-uitbreiding

Op 25 juni zit Hanke Bruins Slot, demissionair minister van Buitenlandse Zaken, wellicht voor het laatst achter het bordje Nederland bij de Raad Algemene Zaken. Op donderdag bespreekt ze alvast haar standpunten met de Kamerleden. Daarbij hoort een nog te verzenden ‘routekaart’ om de EU klaar te maken voor uitbreiding, gebaseerd op een rapport van het huidige Belgische voorzitterschap. Of de Kamerleden dit document ook zullen ontvangen, is nog niet duidelijk.

Voorafgaand aan de vergadering krijgen Kamerleden nog wel een briefing van diplomaten over hoe het staat met de relaties met de tien landen die lid willen worden van de EU. De toetreding van landen zoals Oekraïne en Servië tot de EU kwam niet echt aan bod in de debatten voor de Europese Parlementsverkiezingen. Daarom weten we niet precies wat de coalitiepartijen VVD, NSC, PVV en BBB ervan vinden. Wel heeft het demissionaire kabinet een uitgebreide analyse ingediend voor het komende EU-overleg.

Kwaadaardige lobbyisten

Ook staat er een ander belangrijk onderwerp op de agenda van de Raad: een update over een nieuwe EU-transparantiewet, die uit 27 artikelen bestaat. Eerder heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken een onderzoek laten doen door Leidse deskundigen naar de invoering van een Europees transparantieregister voor lobbyactiviteiten. Dit register zou duidelijk moeten maken welke belangenbehartigers lobbyen voor welke zaken. In Nederland is lobbyregistratie momenteel vrijwillig. De Europese Commissie wil dit verplicht maken en heeft in december afgelopen jaar voorgesteld om een verplicht lobbyregister in alle EU-lidstaten gelijk te trekken.

Nederland heeft hier echter grote twijfels over, zoals blijkt uit de beoordeling van dit voorstel door de regering (het BNC-fiche). Er heeft overleg plaatsgevonden tussen de ministeries, en op 16 februari is een kritische analyse naar de Tweede Kamer gestuurd. Er wordt opgemerkt dat kwaadwillende lobbyisten zich niet zullen registreren, en als alle landen dezelfde regels moeten volgen, kan dit de mogelijkheden van individuele landen beperken.

Aan de bak

De Eerste Kamer stuurde een kritische brief naar de Europese Commissie, en twee maanden geleden besloot de Tweede Kamer dat het EU-voorstel op 3 april onderwerp zou zijn van een debat dat twee uur zou duren. Het dossier van de transparantiewet wordt in Nederland behandeld door de minister en de Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken. Deze commissie heeft twee rapporteurs aangesteld om de onderhandelingen in Europa te volgen. Een uitdaging hierbij is dat deze onderhandelingen uiteindelijk worden gevoerd door de minister van Buitenlandse Zaken tijdens de Raad Algemene Zaken.

Sandra Palmen (NSC) en Glimina Chakor (GroenLinks/PvdA) hebben namens alle 150 Kamerleden met de minister van Binnenlandse Zaken een aantal afspraken gemaakt. Het ministerie van Binnenlandse Zaken moet nu flink aan de bak om de grip op Europese besluitvorming te behouden. Ze moeten de Kamerleden tijdig informeren over alles wat er gebeurt met de 27 wetsartikelen, zoals afwijkingen van eerdere standpunten, nieuwe elementen die worden ingebracht, en wanneer er een akkoord op komst is.

Minieme informatievoorziening

Het stukje tekst dat de Kamerleden voor haar vergadering van maandag ontvingen, steekt bij de informatieafspraken wat schamel af. Bruins Slot meldt: “Er wordt verwacht dat een groep lidstaten zal pleiten voor minimale harmonisatie. Daarnaast zal een andere groep zich uitspreken tegen het stigmatiseren van het maatschappelijk middenveld.” Tot zover het speelveld na vier maanden van overleg.

Ook over hoe het voorstel wordt behandeld in het Europees Parlement heeft Bruins Slot geen nieuwe informatie gegeven. Vier maanden geleden was er een positieve reactie van de fracties EPP, S&D, Renew en de Groenen/EFA. De linkse fractie in het Europees Parlement (GUE/NGL) en de ID Group waren kritisch over het pakket.

Stof tot nadenken

Op het wetgevingstreintje – een handige website van de EU waar men de vooruitgang in wetgevingsprocedures kan volgen – kan men echter zien dat er een Spaanse christendemocratische rapporteur is aangesteld. Ook zijn verschillende commissies bezig met het voorbereiden van hun standpunt.

Misschien is dit interessant voor de nieuwe EU-rapporteurs Emiel van Dijk (PVV) en Thom van Campen (VVD), die vorige week zijn aangesteld. Zij zullen ook werken aan de Europawet, die momenteel in de steigers staat. Op naar (nog) betere informatie over Europa in de Tweede Kamer dus.

Praktijkprofessor Europa van de Haagse Hogeschool Mendeltje van Keulen (cartoon) was griffier Europese Zaken bij de Tweede Kamer. Zij kijkt wekelijks voor Brusselse Nieuwe in brievenbus van de Tweede Kamer naar de post uit Brussel. Elke week de column van Mendeltje van Keulen in je mailbox ontvangen? Abonneren kan hier voor slechts 4 euro in per maand. Daarmee levert u een bijdrage aan de onafhankelijke journalistiek en opinie over Europese zaken die Nederland raken.