Het Europees Parlement maant de Europese Commissie nogmaals om meer werk te maken van de zogenoemde rechtsstaattoets bij het uitkeren van subsidies aan lidstaten. Als de Commissie dat nalaat zal de procedure die het Parlement aanspande voor het Europese Hof van Justitie, worden doorgezet. Het gaat om vele tientallen miljarden euro’s die landen krijgen uit EU-fondsen voor bijvoorbeeld economische ontwikkeling en herstelprogramma’s na de coronopandemie.

Rechtstaatsvoorwaarden

Het Parlement wil de Commissie dwingen de subsidies stop te zetten aan lidstaten die niet voldoen aan de rechtsstaatstoets. Het zijn vooral Polen en Hongarije die naar de mening van het Parlement de grondbeginselen van de rechtsstaat, en daarmee van de hele EU, te weinig respecteren. Het waren dan ook deze twee landen die zich hevig hebben verzet tegen de toepassing van de rechtsstaatvoorwaarden als toets om Europese subsidies te krijgen.

Volgens het Parlement is de rechtspraak in Polen niet langer onafhankelijk door een tuchtsysteem waarmee de regering direct invloed heeft op de benoeming van rechters. Polen zou zo 36 miljard euro uit het Europees coronaherstelfonds aan zich voorbij zien gaan.

De EU-leiders vinden dat het Europees Hof van Justitie zich eerst nog moet uitspreken over deze rechtstaatstoets. Maar het Parlement wil dat de Commissie direct de regels toepast. De Commissie heeft die mogelijkheid, maar heeft nog steeds geen actie ondernomen. 

“Het dagelijks bestuur van de EU moet zijn plicht nakomen en de Europese regels handhaven”, stelt het Parlement. De plannen om de Commissie voor de rechter te dagen zijn ingediend, maar het Parlement belooft de zaak in te trekken als de Commissie alsnog werk maakt van de kwestie.

Rutte in Brussel

De spanning in Brussel loopt daarmee verder op. Ook demissionair premier Mark Rutte gaat niet akkoord met het verstrekken van het coronaherstelfonds aan Polen, omdat ook hij vindt dat het land de Europese regels ondermijnt.

Rutte zal vandaag en morgen met zijn Europese collega’s ook spreken over de digitale transformatie, energieprijzen en migratie. Maar echt gezellig zal dat waarschijnlijk niet worden, na een aantal grotere en kleine ruzies met zijn Poolse, Sloveense en Hongaarse collega’s.