Europarlementariër Rob Roos (JA21)

Het kan geen kwaad om te benadrukken hoe beperkt Macrons kiezersmandaat eigenlijk is.
Niet alleen brak Le Pen de 40%-grens, waardoor ze ook bij de volgende
presidentsverkiezingen in 2027 een grote kanshebber zal zijn – maar ook stemden veel van
Macrons kiezers met name tegen Le Pen. Daarbij speelde haar achternaam ongetwijfeld
een rol. Veel – met name oudere – Fransen kunnen niet leven met het idee van een Le Pen
als president, ondanks het feit dat de ideeën van Marine gematigd zijn en en daarmee
onvergelijkbaar met die van haar extreme vader.

En ook de oorlog in Oekraïne zal voor een “rally around the flag”-effect achter Macron hebben gezorgd. Het idee: in tijden van crisis kun je beter kiezen voor “the devil you know”. Dit alles moet niet worden verward met oprecht enthousiasme voor Macron. Ook kiezers van Jean-Luc Mélenchon en zelfs Éric Zemmour stemden in de tweede ronde op hem – bepaald niet de grootste voorstanders van Macrons geliefde globalisering.

Gele hesjes

En dit alles vond plaats tijdens een presidentsverkiezing met de laagste opkomst aller tijden.
Veel Fransen moeten niets hebben van Le Pen, maar ook niet van Macron – en ze stemden
met hun voeten. Dat duidt op een dalend vertrouwen in de politiek. Iets dat de president zich
mag aantrekken. Macron lijkt zich bewust te zijn van de implicaties van dit resultaat. In zijn overwinningsrede stelde hij dat hij de president van alle Fransen wil zijn: zijn tweede termijn zou geen
voortzetting van de eerste worden. Dat is te hopen. Het verkiezingsresultaat biedt handvatten om dit om te zetten in beleid.

Allereerst zou Macron aandacht moeten schenken aan de economische en sociale situatie
in de Franse periferie. Grote delen van het platteland krimpen en verarmen: daar wonen de
verliezers van de globalisering. Macrons regering in Parijs maakte te veel beleid zonder
rekening te houden met de belangen van de tientallen miljoenen Fransen die niet in de stad
wonen: een belangrijke lont in het kruidvat dat onder andere tot de Gele Hesjes-protesten
leidde. Le Pen won er flink wat terrein. En de kaart van de werkloosheidsgraad vertoont een
opmerkelijke correlatie met electorale steun voor Le Pen, die als koopkrachtkoningin geldt.
Ten tweede: immigratie. Uit onderzoek bleek dat dit de grootste drijfveer voor kiezers van
Éric Zemmour vormde – en ook voor kiezers van Le Pen blijft het thema onverminderd
belangrijk.

Immigratie

Tijdens Macrons eerste termijn verwelkomde zijn regering minstens 1,2 miljoen
immigranten. Dit terwijl maar liefst 70% van de Fransen volgens een gerenommeerd
peilingonderzoeker van mening is dat er een volledige immigratiestop dient te komen. Met
andere woorden: op een van de belangrijkste thema’s loopt het beleid van Macron volledig
uit de pas met de beleidsvoorkeur van de meerderheid van de bevolking. Als hij de president
van de meeste Fransen wil worden, moet hij hij zijn immigratiebeleid aanscherpen.

En tot slot: een president die de meerderheid aan zijn kant heeft, sluit burgers niet uit.
Tijdens de coronapandemie zaaide Macron verdeeldheid door ongevaccineerden voor
“niet-burgers” te verklaren. De implicatie: wie zich niet wil laten vaccineren, is een
minderwaardig mens en verdient eigenlijk geen burgerrechten. In een democratische
rechtsstaat een ongehoorde uitspraak, waar meer verontwaardiging over had moeten zijn.

Verdeeld

Als Macron de president van alle Fransen wil zijn, laat hij dit soort uitspraken achterwege.
Datzelfde geldt voor het brute geweld waarmee vreedzame demonstraties stelselmatig
worden neergeslagen en voor wetgeving die de rechtsstaat uitholt, zoals de omstreden
veiligheidswet waarbij beelden van politie-inzet niet meer verspreid mogen worden.
Macron is herkozen, maar heeft nog veel te herstellen. Mijn tip: kijk niet te snel naar links,
maar eerst eens naar de meer dan 13 miljoen kiezers van Le Pen. Neem hun zorgen, hun
grieven en hun wensen serieus. Repareer de koopkracht, de democratische rechtsstaat, het
immigratiebeleid en het veiligheidsbeleid. En laat polariserende uitspraken achterwege.
Zondag bleek namelijk: Frankrijk is al verdeeld genoeg.