De verkiezingen in Hongarije en Servië vielen samen dit weekend. In beide landen hebben de zittende leiders, de Hongaarse premier Viktor Orbán en de Servische president Aleksandar Vucic, met een meerderheid gewonnen. De rechts-populistische partijen blijven daarmee in het zadel, de oppositie schreeuwt moord en brand. In beide landen zouden er namelijk onregelmatigheden, van omkoping tot oneerlijk verloop, hebben plaatsgevonden. Wat zeggen de Nederlandse verkiezingswaarnemers?
Roos in Hongarije
Europarlementariër Rob Roos (JA21) heeft namens de ECR-groep, de conservatieve fractie in het Europees Parlement, toezicht gehouden op het verloop van de verkiezingen in Hongarije. Hij bezocht voornamelijk stembureaus: “Zeker 20, zonder aankondiging. Niemand wist waar we naartoe gingen, het was dus willekeurig. We hebben gezien dat het keurig was geregeld, met duidelijke en transparante procedures die overal hetzelfde werden uitgevoerd. Het is netjes verlopen.”
Oppositieleider Pëter Márki-Zay, die de verkiezingsnederlaag erkent, stelt dat de verkiezingen niet eerlijk zijn verlopen: “We wisten dat dit een oneerlijk speelveld zou worden”. Dat zou vooral te wijten zijn aan de dominante mediapositie van de partij van Orbán. Eerder deze week werd ook melding gemaakt van mogelijke kiesfraude toen er poststemmen van buitenlandse stemmers werden gevonden op een stortplaats.
Europarlementariër Sophie in ’t Veld haakt daar online op in: “Verkiezingsfraude lijkt te werken voor Orbán, het Europese vriendje van Poetin”. Onze correspondent Tijn Sadée en kamerlid Kati Piri (PvdA) vragen zich tijdens Bureau Buitenland op NPO-radio 1 af of Poetin de grote winnaar is van de verkiezingen in Hongarije en Servië.
Piri somt op: “De verkiezingen zijn net zo oneerlijk als vier jaar geleden. Het kiesstelsel is zo aangepast door de partij van Orbán dat het niet meer eerlijk is. De toegang tot de media is niet eerlijk verdeeld en dan kunnen Hongaren ook nog van buiten Hongarije stemmen.”
Reuten in Servië
Thijs Reuten (PvdA) zat dan weer in Servië, een land dat schommelt tussen EU-lidmaatschap en het veroordelen van Poetin-Rusland. Volgens de overheid zou er een opkomst zijn van 58%, bijzonder hoog voor het land en daarom denkt de oppositie dat de resultaten gemanipuleerd zijn met door omkoping en valse stemmen, bijvoorbeeld van mensen die al overleden zijn.
Tijdens de persconferentie geven de waarnemers aan dat er signalen zijn van verkiezingsfraude. “Het gaat om stemvervalsing maar in heel kleine getallen”. Reuten betreurt dat de kiescommissie onduidelijk is over het bekendmaken van de officiële verkiezingsresultaten maar stelt ook andere problemen aan de kaak: “Er zijn helaas meldingen gemaakt van geweld tegenover de oppositie, geen volledige garantie dat het stemmen anoniem kan plaatsvinden en een aantal stemdozen waar de zegels ontbraken.”
“Grofweg hetzelfde scenario als Hongarije”, stelt Sadée: “Overweldigende propagandamachine waardoor hij opnieuw president kan worden. Er was een ongekend oppositieblok maar dat was niet genoeg. Er is in Belgrado nog veel onrust ontstaan nadat tal van onregelmatigheden bij stembussen werden gemeld. De Servische kiescommissie maakte duidelijk pas veel later met de officiële uitslagen te komen, en dat kan veelzeggend zijn voor wat er allemaal wellicht is misgegaan.”
