Geen Europees leger, zwaardere sancties tegen Wit-Rusland en een Europees kader voor het invoeren van reisrestricties tegen landen waar nieuwe corona-varianten opduiken. Dat is de Nederlandse inzet voor de Europese top van 16 en 17 december. Eén probleem: we hebben geen premier om naar Brussel te sturen. Wie gaat nu onze belangen verdedigen?
Premier zonder fiets
Demissionair premier Mark Rutte is verhinderd door het Kamerdebat over de regeringsvorming waarmee hij zichzelf opvolgt als premier. Elf maanden na de val van de vorige regering hebben VVD, D66, CDA en ChristenUnie een coalitieakkoord bereikt.
De Belgische Premier Alexander De Croo, niet bepaald bekend om het forenzen met de fiets, zal Rutte daarom vertegenwoordigen op de top van het Oostelijk Partnerschap op woensdag en de Europese Top voor de EU-leiders van donderdag en vrijdag.
Ongemakkelijke situatie?
De keuze voor De Croo als vertegenwoordiger van Nederland lag voor de hand. België heeft momenteel het voorzitterschap van de Benelux, het samenwerkingsverband van België, Nederland en Luxemburg. Toch kun je je afvragen of dit zorgt voor ongemakkelijke situaties. Moet De Croo bijvoorbeeld agendapunten verdedigen die niet overeenkomen met de belangen van België?
Dat lijkt vooralsnog onwaarschijnlijk. De woordvoerder van De Croo laat weten dat de Belgische premier vanzelfsprekend in nauw contact staat met de medewerkers van Rutte in Brussel en de Nederlandse ambassadeur bij de EU – Robert de Groot. Daarnaast is de Belgische premier, net als Rutte en hun Luxemburgse collega Xavier Bettel, liberaal.
Geen improvisatie
In de regel, als regeringsleiders voor elkaar het woord voeren, wordt er niet geïmproviseerd en enkel uitgesproken wat van tevoren is voorbereid. Zo heeft de Tweede Kamer gestemd voor een aantal moties die namens Nederland op de EU-top ter sprake moeten komen. Het Europese defensiebeleid en de coronabestrijding staan daarin centraal.
Tegen Europees leger en voor hardere sancties
Nederland wil zich hard maken tegen de vorming van een Europees leger, ook nu de spanningen tussen Oekraïne en Rusland in het oosten oplopen. Anderzijds vraagt de regering wel om een Europese vuist tegen het Wit-Russische regime. Nederland wil dat ook bestaande handelscontracten worden meegenomen in de sancties tegen Wit-Rusland, zodat deze zwaarder wegen. Afgelopen week werd al een zesde sanctiepakket goedgekeurd.
Europa tegen corona
Met betrekking tot de coronacrisis wil Nederland op de Europese top duidelijk maken dat een debat over het al dan niet verplichten van vaccinatie niet aan de Europese Unie is maar aan de lidstaten zelf.
De regering wil dan weer wel dat er een duidelijk Europees kader komt zodat gezamenlijke reisrestricties voor bezoekers van buiten Europa sneller kunnen worden opgelegd zodra een nieuwe variant opduikt. Het sluiten van de buitengrenzen op verschillende momenten, zoals met de omikron-variant uit Zuid-Afrika, is weinig effectief.
Bliksemsnel op donderdag
Na afloop van het parlementaire debat op 17 december over de nieuwe regering zal Rutte proberen naar Brussel af te reizen om zijn plaats op de top in te nemen. Of dat gaat lukken, is nog maar de vraag. Het Kamerdebat zou normaal tot 18 uur duren.
Het is overigens niet de eerste keer dat Rutte afwezig is op een Europese top. In 2014 moest Bettel voor Rutte inspringen omdat onze premier werd opgehouden door de zorgcrisis. Bettel gaf toen aan dat dit een grote eer is, eerder dan een last. De drie Benelux-premiers waren ook toen allen liberaal.
