Minister Micky Adriaansens van Economische Zaken is blij met het Europese voorstel over digitale data dat de Europese Commissie vandaag publiceert. De bedoeling van de nieuwe wet is dat de rechten van Europese gebruikers beter beschermd worden en er een nieuwe markt ontstaat voor bedrijven die met data nieuwe toepassingen willen ontwikkelen.

Nu is het vaak zo dat data die machines produceren eigendom is van de fabrikant van het apparaat. Gebruikers zelf hebben doorgaans geen toegang tot de gegevens in hun smartphone, auto of fabrieksrobot. Het voorstel van de Europese Commissie is dat eigenaren van slimme apparaten in de toekomst ook eigenaar zijn van de data in die machines.

Van wie is de data?

Door tech-bedrijven, maar ook bijvoorbeeld autobouwers, te verplichten de data in de machines vrij te geven, kunnen gebruikers zelf bepalen met wie ze in zee gaan om de data te analyseren. 

De Europese Commissie noemt het voorbeeld van een fabrikant die de exclusieve toegang heeft tot gegevens die een fabrieksrobot bijhoudt over zijn eigen functioneren. Door een einde te maken aan de exclusiviteit, kan de eigenaar van de robot ook een ander, goedkoper, bedrijf inhuren om de robot te onderhouden. Dezelfde redenering gaat volgens de Commissie op voor smartphones, auto’s, landbouwmachines en straalmotoren van vliegtuigen.

Naast het openstellen van de toegang tot interne data, verplicht de Europese Unie in de toekomst ook de aanbieders van clouddiensten om hun diensten onderling uitwisselbaar te maken. Door de industrie te dwingen gezamenlijke standaarden voor gegevensopslag te ontwikkelen, moeten burgers en bedrijven makkelijker kunnen overstappen van de ene aanbieder naar de andere.

Nederlandse politiek verheugd, maar met een kanttekening

Nederland heeft volgens het kabinet gepleit voor de nieuwe wet. “Voldoende concurrentie tussen bedrijven, meer ruimte voor innovatie en zelf grip kunnen houden op je data als consument of bedrijf. Dat zijn voor het kabinet de verbeterpunten voor een goed werekende en eerlijke data-economie”, aldus minister Adriaansens.

Ook in het Europees Parlement reageren Nederlandse politici enthousiast. Tom Berendsen van het CDA zegt over de toenemende hoeveelheid data die ook auto’s genereren: “Mensen zelf, en niet de autofabrikant, moeten kunnen bepalen welke partijen toegang krijgen tot deze data. Naast dat mensen hiermee zelf regie over hun data krijgen, zorgt het ook voor eerlijke concurrentie tussen bedrijven die eventueel gebruik willen maken van de data en voor meer keuzevrijheid voor de mensen zelf”.

Een kritische noot van Berendsen is dat de nieuwe regels wat hem betreft nog te algemeen zijn. Hij vraagt om ‘sectorspecifieke regelingen’ over hoe het delen van data concreet wordt uitgevoerd. Pas dan krijgt de nieuwe wet volgens hem waarde voor de consument.