Lidstaten moeten praten met elkaar en niet zomaar zelfstandig actie ondernemen, vindt demissionair minister van Landbouw Piet Adema. Dat zei hij maandagavond na een bijeenkomst van EU-landbouwministers, waar de importban van Oekraïens graan op de agenda stond. Sinds kort mag het graan weer door Oekraïense buurlanden zoals Polen, Bulgarije en Hongarije reizen. Maar die landen zijn boos en dreigen nu met eenzijdige blokkades.

Hoe zit het nu?

Sinds het begin van de Russische invasie van Oekraïne blokkeert de Russische marine Oekraïense havens en handelsroutes. Oekraïne staat bekend om de grote hoeveelheden graan die het produceert en over de hele wereld verhandelt. Sinds de blokkades op de Zwarte Zee is dat niet meer zo makkelijk.

Er werd besloten Oekraïens graan via de EU te laten reizen. Daarmee kon het land ondanks de oorlog toch nog geld blijven verdienen. Het leek een mooie oplossing tot het Oekraïense graan de markt in buurlanden ging verzadigen. Boeren konden niet meer concurreren met de prijs en riepen op tot actie. Er kwam een importban.

Die is inmiddels, na eerder verlengd te zijn, afgelopen. Tot grote ergernis van landen als Polen, Hongarije en Slowakije. Die landen zeggen nu zelf de import van Oekraïense landbouwproducten te blokkeren.

Solidariteit

Het toont volgens Adema een tekort aan solidariteit. Niet alleen met de Europese Unie, omdat dat soort beslissingen eigenlijk samen gemaakt moeten worden, maar ook met het belegerde land Oekraïne. Een land dat die solidariteit van Europese landen goed kan gebruiken, vindt Adema.

De Oost-Europese landen proberen hun eigen economie te beschermen. Dat begrijpt Adema ook, legt hij uit. Poolse boeren hebben immers opeens te maken met grote hoeveelheden graan die de lokale prijs naar beneden halen. “Maar het kan toch niet zo zijn dat landen zelfstandig maar even besluiten om de grenzen dicht te gooien”, zegt Adema. Hij heeft het in ieder geval aangekaart bij de landbouwministers.

Oekraïne heeft al geklaagd bij de Wereldhandelsorganisatie. Volgens de Oekraïense regering handelen Polen, Slowakije en Hongarije niet volgens de regels. En dat mag iedereen weten, zei de Oekraïense minister van handel Taras Kachka.

Constructief

De Europese Commissie doet tot nu toe nog weinig. “We zijn ons bewust van de plannen van een aantal lidstaten”, zegt een woordvoerder. “Het is vooral belangrijk dat we constructief blijven samenwerken en compromissen sluiten.”