“Nederlandse universiteiten zitten op hun maximum wat betreft internationale studenten”, vindt een grote meerderheid in de Tweede Kamer. Minister Dijkgraaf deelt deze mening. “De balans is zoek.”

Eensgezindheid

In het debat over de werving van internationale studenten was er veel eensgezindheid tussen de partijen onderling, maar ook met de minister: internationalisering op universiteiten heeft een meerwaarde, maar het is te ver doorgeslagen. Vooral in het huisvesten van de internationale studenten waren de afgelopen jaren veel problemen. Momenteel is veertig procent van de eerstejaars bij alle Nederlandse bachelors buitenlands.

Door de snelle groei van het aantal internationale studenten zijn er problemen ontstaan in studentensteden en in collegezalen. Minister Dijkgraaf wil het aantal studenten inperken en komt daarvoor met een pakket. Deze maakt hij in maart bekend.

Europese studenten

De meeste internationale studenten komen uit andere Europese landen. Dijkgraaf zal daarom ook bij zijn Europese collega’s de problemen benoemen. “Wel is het zo dat wanneer ik het gesprek heb met de Europese Commissie, men wel vaak naar Nederland wijst en zegt: maar jullie bieden wel heel veel aan in het Engels.”

De minister is daarom voorstander van een maximum aantal studenten voor bepaalde Engelstalige studies. “Zo beperk je de toestroom, maar houd je het onderwijs wel toegankelijk voor Nederlandse studenten.” Ook is hij in overleg met de Taalunie en andere instanties om meer in te zetten op de Nederlandse taal in het onderwijs, zonder dat het ten koste gaat van de internationale weerbaarheid.

De Nederlandse taal een prominentere rol geven bij studies, zou volgens Dijkgraaf ook helpen om de ‘blijfkans’ te verhogen. Dat is de kans dat internationale studenten na hun studie in Nederland blijven werken. De meeste internationale studenten vertrekken namelijk weer uit Nederland na hun studie. Wanneer de connectie met Nederland groter is, bijvoorbeeld doordat ze de taal spreken, hoopt de minister hen langer te binden aan Nederland.

‘Balans’ is het sleutelwoord voor Dijkgraaf, niet alleen in Nederland, maar overal in Europa moet die worden gezocht. “Het is wel de bedoeling, ook van de Europese Commissie, om in de gebieden van Europa waar het hoger onderwijs nog wel wat kwaliteit kan gebruiken, die kwaliteit te verhogen. Waar wij ons wat zorgen maken of de toestroom wel in balans is, zijn er andere landen die een braindrain ervaren en zich daar ook zorgen over maken.”

Stoppen met actieve werving

Dijkgraaf neemt nu ook al actie om de toestroom aan studenten te beteugelen. Zo riep hij universiteiten op te stoppen met actieve werving op internationale beurzen voor studenten. “De instellingen geven gehoor aan mijn oproep en zijn gestopt met actief werven”, stelt de minister.

Dat de instellingen actief voor internationale studenten wierven, komt door de prijsprikkel. Een universiteit of hogeschool krijgt namelijk een bedrag van 8.000 euro per student. De SP, maar ook Pieter Omtzigt willen daarom een systeemwijziging zien van Dijkgraaf.

De minister vindt het nog te vroeg om te sleutelen aan het betalingssysteem voor de instellingen. “Ik wacht nog op de toekomstverkenning waarin dit wordt onderzocht. Deze komt voor de zomer, daarna kan ik pas hierover oordelen, maar de prijsprikkel wordt zeker meegenomen.”

De afgelopen acht jaar is het aantal internationale studenten in Nederland verdubbeld naar 115.000. Het hoge aantal zorgt voor problemen rond huisvesting in studentensteden, maar ook tot grotere opschaling van collegezalen wat ten koste van het onderwijs zou gaan. Daarnaast roept het de vragen op wat de kosten zijn en hoeveel het de Nederlandse samenleving oplevert. Deze vragen kwamen ook meermaals naar voren in het debat in de Tweede Kamer.