Door: Fleur Leijte

Mattarella bezoekt Maastricht niet enkel om te genieten van een stuk vlaai. Dit jaar is het namelijk 30 jaar geleden dat het Verdrag van Maastricht ondertekend werd door twaalf Europese lidstaten, inclusief Nederland en Italië. Dit verdrag wordt gezien als de officiële geboorte van de Europese Unie.
Een jubileum vraagt om reflectie, zo vindt Mattarella. De president staat bekend als een rasoptimist als het gaat om de Europese Unie, maar ook de 81-jarige Italiaan ziet de wereld om zich heen veranderen. In de Feestzaal in het Gouvernement aan de Maas werd in 1992 onderhandeld over hoe de Europese Unie eruit moest gaan zien. Nu, 30 jaar later, vraagt Mattarella zich op dezelfde plek af hoe we verder moeten. In een tijd van crises moeten we de unie herzien en wellicht anders inrichten.

Virus

Ten eerste moeten we volgens de Italiaanse president weer op zoek naar de verbinding. De Europese Unie is ons gezamenlijk huis en we delen dezelfde normen en waarden. We moeten ons niet uit het veld laten slaan door factoren die ons uiteen drijven, zoals opkomend populisme en desinformatie. Zoals het een president betaamt houdt hij het vooral bij algemeenheden en spreekt hij zich niet uit over bijvoorbeeld Giorgia Meloni, de pas benoemde Italiaanse premier. Als er vanuit het publiek aan hem gevraagd wordt of we bang moeten zijn voor het populisme en desinformatie verspreid door extreemrechtse politici en andere groepen, zegt hij optimistisch te blijven. ‘’Het is de taak van de publieke instanties om goed te communiceren en vertrouwen te wekken bij de Europeanen. Ik geloof zeker dat dit moet lukken. We zijn platgegooid met nep-nieuws en propaganda uit Rusland, maar toch heeft dat de Europese publieke opinie niet beïnvloed. We staan als unie als een blok achter Oekraïne en hebben daarmee aangetoond dat we in staat zijn ons te verzetten tegen desinformatie.’’

Naast het beschermen van onze normen en waarden moeten we ook ons veiligheidsbeleid in acht nemen. Europa moet één front vormen tegen dreiging van buitenaf en gelijkgezind zijn in tijden van crisis. De oorlog in Oekraïne heeft Europa op scherp gesteld en, mocht het nodig zijn, dan vindt de president het noodzakelijk dat we als verenigd front reageren. Er is hierbij geen ruimte voor sceptici. ‘’Euroscepticisme is als een naar virus dat zich verspreidt, het is zoals Covid!’’ zegt Mattarella lachend.

Zonnepanelen

Volgens de Italiaanse president moeten we ons continent weer gaan zien als ons gemeenschappelijk thuis. Een huis dat beschikt over een stevige fundering, gebarricadeerde ramen en veel zonnepanelen:

‘’Het is goed dat we een prijsplafond hebben kunnen bereiken en we zien hierdoor nu een daling in de prijs van gas, maar we moeten verder denken dan dat.’’ Mattarella kijkt vanaf het podium de zaal in en laat een gewichtige stilte vallen. ‘’We hebben goede progressie gemaakt, maar we moeten dapper en bepalend zijn. We moeten op zoek naar nieuwe, duurzame bronnen van energie.’’ Niet alleen om onze huizen warm te stoken deze winter, maar ook om onze aarde leefbaar te houden voor de volgende generaties.

President Mattarella is drie dagen op bezoek in Nederland: eerst in Den Haag bij premier Rutte en op audiëntie bij Koning Willem Alexander en daarna naar Limburg. In het Gouvernement aan de Maas te Maastricht hield hij een speech in het kader van 30 jaar verdrag van Maastricht, georganiseerd door Studio Europa.