Dit liveblog is gesloten. Lees hier ook ons verslag van de State of the European Union.

14:15 uur | PvdD: gebrek aan urgentie
De laatste reacties druppelen nu ook binnen. Von der Leyen heeft last van economische tunnelvisie, vindt Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren). “Ze toont een totaal gebrek aan urgentie om onze aarde leefbaar te houden voor mensen en dieren.” Dieren, natuur en milieu kwamen volgens de Europarlementariër niet ter sprake. In plaats daarvan praatte ze wel over miljarden extra EU-geld voor de industrie, die bovendien aan minder regels hoeft te voldoen.

Een positief punt voor Hazekamp zijn de maatregelen tegen Israël. Een kleine stap in de goede richting, stelt ze. “Maar kleine stapjes zijn niet genoeg op het moment dat er genocide gepleegd wordt door een land dat Europa als bondgenoot beschouwt.”

12:40 uur | CDA: meer zuurstof
Tom Berendsen (CDA) heeft begrepen dat er verkiezingen in Nederland komen en dat de politieke boodschap herhaald moet worden. “We moeten fatsoenlijk met elkaar omgaan”, klonk het dan ook in de Europese vergaderzaal, zoals Henri Bontenbal dat ook in Nederland zegt.

Verder wil hij een sterk Europa met voldoende energie, voldoende defensie en controle over de migratie. “Ik wil zuurstof door onnodige regeldruk te verminderen. De wereld wacht niet op ons, daarom moeten we ons niet laten uitspelen.”

12:30 uur | PVV: het duurde erg lang
Meer regels, meer EU, minder inspraak van lidstaten. Dat concludeert PVV-Europarlementariër Marieke Ehlers na de toespraak van Von der Leyen. Tevreden is ze niet. In plaats van zich te richten op migratie of bestaanszekerheid gingen de eerste veertig minuten van de toespraak – “ja, het duurde lang” – vooral over alles buiten de EU: buitenlands beleid en geopolitiek, stelt Ehlers.

Zij wil concrete plannen en oplossingen voor echte uitdagingen, geen opgeblazen ambities en vaag beleid.

12:00 uur | Von der Leyen luistert aandachtig
Von der Leyen blijft dit jaar luisteren naar de vele vragen van de Europarlementariërs. In het verleden liep ze weg als de ‘gewone’ politici aan het woord kwamen. Ze wordt door veel sprekers geprezen voor het feit dat ze nu luistert. Straks komen nog Marieke Ehlers (PVV) en Tom Berendsen (CDA) aan het woord.

11:25 uur | D66: toespraak was oproep tot eenheid
Gerben-Jan Gerbrandy (D66) houdt in zijn anderhalve minuut een uitgesproken pro-Europese speech. Hij pleit voor meer vertrouwen: “We kunnen alles aan. We hebben de boeren, de soldaten, de wetenschappers om alles op te lossen. Maar dat moeten we wel samen doen.”

Volgens de D66-leider in het Europees Parlement moeten de lidstaten minder bang zijn. “De speech van Ursula von der Leyen was een oproep tot eenheid. En dat wil ik ook tegen de fractievoorzitters van de christendemocraten en sociaaldemocraten zeggen: kijk naar de eenheid, niet naar de verschillen. We moeten als pro-Europese krachten samen optreden.”

11:20 uur | ‘Gewone’ Europarlementariërs spreken
We zijn nu aangeland bij de ‘gewone’ Europarlementariërs. Iedereen kan zich daarvoor aanmelden, maar niet iedereen krijgt het woord. Mohamed Chahim (PvdA) heeft geluk: hij mag spreken, anderhalve minuut lang.

Zijn betoog is dat Europa z’n inspiratie kwijt is geraakt. Waar het een aantal jaar geleden nog ging over het “man op de maan”-moment, is het nu één en al stilstand. “En stilstand is achteruitgang.”

Volgens Chahim moet Europa streven naar nieuwe auto’s, gemaakt van groen staal en gerecycled plastic, die ook nog eens betaalbaar zijn voor gewone mensen. In plaats van, zoals hij het zegt, “de oren te laten hangen naar de conservatieve auto-industrie.”

11:15 uur | SGP schrikt van de toespraak
SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen schrikt van de speech. Von der Leyen geeft volgens hem te veel “linkse cadeautjes” weg. Ze koerst te veel af op één Europa, wil alles op EU-niveau regelen, af van unanimiteit in de Raad en zelfs het Europees Parlement initiatiefrecht geven. “Daar zijn wij als SGP op tegen”, zegt Ruissen achteraf. Ook over Israël is hij niet tevreden: “Ze gaat voor links door de knieën.”

Is het dan allemaal slecht? Dat niet. Ruissen is blij dat Von der Leyen de industrie wil behouden, al mag ze wat hem betreft wel realistischere klimaatdoelen stellen. Ook de aandacht voor defensie en de plannen om asielzoekers sneller terug te sturen kan op zijn instemming rekenen.

11:15 uur | Eickhout looft toon Von der Leyen
Namens De Groenen voert fractievoorzitter Bas Eickhout het woord. Hij begint met te zeggen dat de oproep tot eenheid nog niet helemaal is begrepen door haar eigen christendemocratische fractievoorzitter Manfred Weber. Eickhout vond de toespraak van Von der Leyen beter dan vorige edities. “Uw toon was anders.”

Maar nu moeten er daden komen, volgens hem. “Russische Drones vliegen door Polen. Komen we wat Gaza betreft pas in actie als er geen Gaza meer over is?”

“Op dit moment schaken we als Europa in een bokswedstrijd. Het is een recept voor vernedering.” Verder wil ook hij dat de overeenkomst met de Verenigde Staten wordt veranderd. “Geen 750 miljard investeren in de vieze vuile fossiele energie industrie van Trump, maar geld uitgeven aan hernieuwbare energie in Europa.”

11:15 uur | VVD: veelbelovende woorden
“Veelbelovende woorden van Von der Leyen”, zegt VVD-Europarlementariër Malik Azmani. “Nu is het tijd voor actie. Europa moet op eigen benen komen te staan.” Actie dus, is de conclusie van de VVD. Europa gaat door ongekende tijden: de oorlog in Oekraïne, de oorlog in Gaza, de handelsoorlog met de VS, noem maar op. Een sterke economie en defensie zijn daarom belangrijker dan ooit, stelt Azmani.

11:10 uur | BBB noemt Von der Leyen een zelfbenoemde veldmaarschalk
BBB-Europarlementariër Sander Smit mist het een en ander in de speech van Von der Leyen. Een eerlijke analyse van de interne weerbaarheid van de EU bijvoorbeeld. Wat dat volgens hem inhoudt? Voedselzekerheid, een krachtige industrie en een streng asielbeleid. Von der Leyen besteedt daar vanmorgen te weinig aandacht aan, denkt hij. In plaats daarvan richt ze zich té veel op defensie en op nieuwe Europese bevoegdheden. “Wees hoedster der Verdragen”, zegt Smit. “Geen zelfbenoemde veldmaarschalk.”

11:05 uur | Volt: het blijft helaas alleen bij woorden
Meer reacties druppelen binnen. “Je zou Von der Leyen bijna Volt-lid maken”, zegt Volt-Europarlementariër Reinier van Lanschot na haar pro-Europese en democratische speech. Maar hij waarschuwt dat schijn kan bedriegen: “Helaas blijft het bij woorden, terwijl we daden nodig hebben.” Volgens Van Lanschot is hervorming van de EU nodig om daadkrachtig te kunnen optreden.

Ook zijn collega Anna Strolenberg blijft voorzichtig. Ze is tevreden met de toezeggingen over Gaza – strenger optreden tegen Israël – maar mist concrete voorstellen op het gebied van klimaat of arbeidsmigratie. “Teleurstellend”, zegt Strolenberg. “Juist hierop kan Europa het verschil maken.”

11:05 uur | Reacties uit Den Haag
In Nieuwspoort volgt direct na de toespraak de nabeschouwing. Opvallend is volgens Caroline de Gruyter dat het politieke debat nu echt ín het Europees Parlement plaatsvindt. “Vroeger kwam het uit de hoofdsteden. Nu springen de rechtsere partijen op het Europese podium.” Dat maakt het debat zichtbaarder: “Burgers zijn niet gek. Ze zien dat Nederland deze thema’s niet kan tackelen, en kijken steeds meer naar Europa.”

Diederik Samson vindt de speech inhoudelijk mager: “Ik hoor weinig nieuws. Sinds het bombardement op Qatar wil ze toch een paar stappen zetten tegen Israël. Het blijft weinig, maar het is iets. Het kalmeert de linkerkant van de zaal.”

11:00 uur | Geen bingo
We hebben meegeteld, maar de bingokaart van PVV-Europarlementariër Marieke Ehlers niet volgekregen. Wat vinkten we af? Just transition, toen Von der Leyen over klimaat sprak. En op datzelfde thema natuurlijk de Green Deal. Verder kwam het woord trade een aantal keer voorbij – logisch, nu de handelsverdragen met Zuid-Amerika en de Verenigde Staten zo’n hot topic zijn.

Wat meer? Partnerships, een woord dat vaak terugkomt bij Oekraïne, defensie maar ook migratie. En defence readiness, inmiddels een vaste term sinds de aankondiging van grote defensie-investeringen. Dan nog level playing field als het om concurrentie en handel gaat, en natuurlijk strong, independent, future en together. Allemaal woorden die niet kunnen ontbreken in een Europese speech.

Zo komen we op twaalf stempels van de zestien op de bingokaart van Ehlers. Krijgt alsnog iemand die fles wijn?

10:55 uur | Pattriotten aan de beurt
Daarna is de aanvoerder van de Patriotten (waar ook de PVV bij hoort), Jordan Bardella, aan de beurt. Hij hekelt de handelsakkoorden die Ursula von der Leyen heeft afgesloten en verwijt haar vooral oog te hebben gehad voor de Duitse belangen. “Hoezo heeft er een uitverkoop plaatsgevonden op defensiegebied? De Franse defensie-industrie is opgeofferd op het altaar van Amerika.”

10:45 uur | Garcia Pérez kritisch op Weber
Vervolgens is het de beurt aan Garcia Pérez van de sociaaldemocraten. Ze begint met een felle aanval op Manfred Weber. “De man die het durft om eenheid te preken, terwijl hij alleen voor zichzelf opkomt.”

Volgens de Spaanse fractievoorzitter moet de handelsovereenkomst met de Verenigde Staten fors worden aangepast. “U kon nooit al die beloftes doen. Het is machtsmisbruik. Een belofte om voor 750 miljard aan olie en gas in de VS te kopen, is loos. Daar gaat u niet over.”

10:40 uur | Reacties, te beginnen bij Manfred Weber
Dan nu de reacties. Om te beginnen Manfred Weber van de christendemocraten. Hij somt veel successen op. Er komen resultaten, is zijn stelling. “We worden aangevallen van links tot rechts, maar we boeken resultaat.” Hij verdedigt Von der Leyen en is boos op iedereen die kritiek op haar heeft. “Er is geen alternatief voor het handelsakkoord met de Verenigde Staten; anders hadden we een handelsoorlog.”

Hij wil geen ideologische gevechten met andere politieke stromingen. “We hebben meer interne markt nodig. Er gaan banen verloren.” Hij vindt dat er meer handelsakkoorden, zoals Mercosur, moeten worden afgesloten.

10:31 uur | Von der Leyen eindigt waar ze begon: vrijheid
Na een toespraak vol plannen en scherpe woorden keert Von der Leyen terug naar haar centrale thema: vrijheid. Ze herinnert aan generaties Europeanen die hun vrijheid bevochten – van de oorlog tot de Koude Oorlog – en zegt dat dit gevecht “diep in ons als Europeanen zit”. Ze besluit met een oproep tot eenheid en vastberadenheid: “Lang leve Europa.”

10: 30 uur | Recht van initiatief voor het Parlement op komst?
En als kers op de taart draait de speech naar de werking van de EU. Von der Leyen wil in het vervolg de pro-Europese meerderheid van fracties in Brussel versterken. Zo wil ze, groot nieuws, het Europees Parlement het recht van initiatief geven. Tot nu toe mag het Europees Parlement alleen wetten voorstellen, maar niet daadwerkelijk maken. Voor je begint te juichen (of niet): om dat werkelijkheid te maken is een verdragswijziging nodig. Geen makkelijke drempel om te overwinnen.

En ook binnen de Raad moet het anders. Vooral bij vraagstukken over buitenlandse zaken, zoals sancties, besluiten de EU-landen nu vaak met unanimiteit. Dat levert soms lange discussies op zonder uitkomst. Von der Leyen wil verandering. In plaats van unanimiteit moet de Raad vaker met gekwalificeerde meerderheid beslissen. Daardoor kan één land – denk aan Hongarije – Europese besluitvorming niet langer blokkeren.

10:30 uur | Griekse brandweerman
Iedere zomer wordt warmer, harder en gevaarlijker, stelt Von der Leyen. De oorzaak: klimaatverandering. Harder werken aan klimaatmaatregelen dus maar ook aan het aanpakken van natuurbranden. Von der Leyen kondigt een Europese Brandweerhub aan in Cyprus. Die niet alleen EU-landen kan helpen maar ook regionale partners.

Ze beschrijft hoe 760 brandweermannen door heel Europa ingezet werden om natuurbranden te temmen. Ze wil speciaal stil staan bij hun, in de woorden van Von der Leyen heldhaftigheid. Ze heeft zelfs een van de brandweermannen naar Straatsburg meegenomen. De Griek krijgt een staande ovatie.

10:28 uur | Migratie in het Duits
Von der Leyen spreekt opvallend in het Duits als ze migratie aansnijdt. Ze kondigt aan dat de EU de middelen voor migratie en grensbeheer wil verdrievoudigen en dat er snel een Europees terugkeersysteem moet komen. Volgens haar moet Europa zelf bepalen wie er binnenkomt, niet de smokkelaars: “Wij in Europa moeten degenen zijn die beslissen wie naar ons komt en onder welke omstandigheden – niet de mensensmokkelaars en handelaren.”

10:25 uur | Meer zeggenschap voor ouders
Je mag niet roken tot een bepaalde leeftijd, je mag niet drinken tot een bepaalde leeftijd en als het aan Von der Leyen ligt, mag je straks ook pas op sociale media vanaf een bepaalde leeftijd. Von der Leyen wil ouders weer het zeggenschap over de ontwikkelingen van hun kinderen geven.

Ze kijkt naar Australië waar een soortgelijke wet al inging en gaat met experts praten om met een Europese variant te komen.

10:20 uur | Rumoer neemt bij het onderdeel vrijheid en rechtsstaat toe
Het rumoer in de plenaire zaal neemt toe, vooral wanneer Von der Leyen spreekt over vrijheid en de rechtsstaat. Ze moet haar speech onderbreken en steekt haar hand op om het woord terug te krijgen. Zelfs Parlementsvoorzitter Metsola grijpt in. “Vooral de schreeuwers in dit Parlement moeten luisteren”, zegt Von der Leyen, die een European Center for Democratic Resilience wil oprichten om desinformatie tegen te gaan. Opnieuw wordt ze onderbroken: “U bent bang”, klinkt het vanuit de rechterkant van de zaal. Von der Leyen reageert: “Jullie zijn duidelijk bang voor dit instituut.”

Daarna onderstreept ze dat EU-geld onlosmakelijk verbonden blijft met respect voor de rechtsstaat: “Respect voor de rechtsstaat is een voorwaarde voor EU-fondsen. Nu en in de toekomst.” Ook wil ze meer steun voor onafhankelijke media. “Een vrije pers is de ruggengraat van elke democratie. En wij zullen de Europese pers steunen om vrij te blijven.” Vanuit de zaal klinkt “propaganda”, waarop Metsola een parlementariër een laatste waarschuwing geeft: nog één keer en je gaat de kamer uit.

10:05 uur | Auto’s en huizen
Von der Leyen noemt de woningmarkt “meer dan een wooncrisis, het is een sociale crisis”. Huisprijzen zijn sinds 2015 met 20 procent gestegen, terwijl bouwvergunningen met 20 procent daalden. Nog dit jaar presenteert de Commissie het eerste Europese Woonplan en organiseert ze een Europese woonconferentie. Ook de auto-industrie krijgt aandacht: er komt een Small Affordable Cars Initiative om een eigen Europese elektrische auto te ontwikkelen – “environmental, economical, European”. Die woorden leveren applaus op, maar ook boegeroep in de zaal.

10:00 uur | Boeren komen aan bod
Volgens Commissievoorzitter Von der Leyen moeten Europese consumenten meer Europese producten kopen. Ze kondigt een keurmerk Made in Europe aan en start een campagne met de leus Koop Europees voedsel. “Het voedsel uit Europa is het beste van de wereld.” Boeren hebben volgens haar recht op een eerlijke prijs en inkomen, en de Commissie zal optreden tegen oneerlijke concurrentie. Ook belooft ze minder papierwerk in het GLB en verdedigt ze de handelsdeal met Mercosur als “goed voor boeren”.

9:55 uur | Ook de Green Deal komt voorbij
Volgens Von der Leyen is de Europese Green Deal de sleutel tot zowel klimaatdoelen als onafhankelijkheid. “We liggen op schema om in 2030 minstens 55 procent minder uitstoot te halen. Dit is de kracht van de Green Deal.” Ze benadrukt dat de transitie niet alleen klimaatbeleid is, maar ook banen en concurrentiekracht oplevert, en kondigt nieuwe 2040-doelen aan. Industrie die al verduurzaamt, moet worden beloond en ondersteund. Eurocommissaris voor Klimaat Wopke Hoekstra kijkt geconcentreerd toe.

9:45 uur | Europese concurrentiekracht
Nadat ze het blokje over de oorlogen afsloot, ging Von der Leyen even van haar script af om kort te benadrukken dat concurrentiekracht ook heel belangrijk is. Von der Leyen zegt dat Europa zijn onafhankelijkheid alleen kan behouden met een sterke economie. Ze kondigt investeringen aan in digitale en schone technologie, minder bureaucratie (8 miljard euro besparing per jaar) en een Scale-up Europe Fund om snelgroeiende bedrijven in AI en biotech in Europa te houden. Ook komt er een Single Market Roadmap tot 2028 en een Quality Jobs Act. “Om banen te beschermen, moeten we ondernemen in Europa makkelijker maken. We houden van concurrentie, maar wel van eerlijke concurrentie”, aldus Von der Leyen.

9:40 uur | Stappen tegen Israël
Omdat een gezamenlijk Europees antwoord uitblijft op Israëls handelen in Gaza, kondigt Von der Leyen eigen stappen aan. Ze wil de bilaterale hulp aan Israël opschorten, zonder daarbij het Israëlische maatschappelijk middenveld of het holocaustmonument Yad Vashem te raken. Ook wil ze EU-lidstaten overtuigen sancties op te leggen aan extremistische ministers en gewelddadige kolonisten op de Westelijke Jordaanoever.

Daarnaast stelt ze voor het handelsdeel van het associatieverdrag met Israël stil te leggen. Zo’n maatregel werd eerder al besproken nadat oud-diplomaat Caspar Veldkamp een Europees onderzoek naar mensenrechtenschendingen door Israël afdwong. Von der Leyen erkent dat dit lastig wordt: lang niet alle EU-landen steunen sancties tegen Israël.

Tot slot kondigt ze de oprichting aan van een Palestijnse Donor Groep, een internationaal en regionaal samenwerkingsverband dat zich richt op de wederopbouw van Gaza. Haar uitspraken worden goed ontvangen aan de linkerkant van het Parlement.

9:35 uur | Drones en meer samenwerking Oekraïne
“Het is Ruslands oorlog en Rusland moet betalen”, zegt Von der Leyen over de oorlog in Oekraïne. Ze benadrukt dat Europa al 170 miljard euro aan steun heeft geleverd, maar dat Europese belastingbetalers niet mogen opdraaien voor Poetins agressie. Daarom werkt de Commissie aan een plan om Oekraïne leningen te verstrekken via de renteopbrengsten van bevroren Russische tegoeden. Terugbetalen hoeft pas zodra Rusland zelf de schade vergoedt.

Daarnaast kondigt Von der Leyen, sprekend in het Engels en Frans, een drone-alliantie met Oekraïne aan. Europa legt 6 miljard euro opzij om samen met Kyiv de productie van drones fors op te schalen. “Drones spelen een steeds belangrijkere rol”, aldus de Commissievoorzitter.

9:25 uur | Von der Leyen spreekt over verschrikkingen in Oekraïne
Om de verschrikkingen van de oorlog in Oekraïne te onderstrepen vertelt Von der Leyen het verhaal van Sasha, een elfjarige jongen uit Marioepol.

Hij werd ontvoerd door de Russen. Ze zeiden hem dat hij geen moeder meer nodig had. In Rusland wachtte een nieuw leven: met een Russische naam, een Russisch paspoort en een Russische moeder. Sasha leefde in het bezette deel van Oekraïne, maar gaf niet op. Via een telefoon wist hij zijn oma te bereiken. Zij aarzelde geen moment en reisde via Polen, Litouwen, Letland en Rusland naar het gebied waar Sasha verbleef. Ze vond hem en neemt hem mee naar huis.

Volgens Von der Leyen is het verhaal van Sasha niet uniek. Er zijn duizenden kinderen op die manier ontvoerd door de Russen. Sasha, die met zijn oma op de tribune aanwezig is, zoekt nog altijd naar zijn moeder, die eveneens door de Russen is ontvoerd. Luid applaus uit het Parlement volgt.

9:20 | Von der Leyen begint over vrijheid
De toespraak van Ursula von der Leyen begint strijdvaardig. “Europa is in gevecht. Een gevecht voor een vrij en onafhankelijk continent, voor onze waarden en onze democratieën. Een gevecht voor onze vrijheid en het vermogen ons eigen lot te bepalen. Maak je geen vergissing: dit is een gevecht voor onze toekomst,” aldus de Commissievoorzitter

9:18 | Boodschap van de Europarlementariërs
Nog voor de SOTEU begint komt de linkerkant van het Europees Parlement alvast met een boodschap. Van de Groenen tot de socialisten, de Linksen en een klein aantal liberalen dragen Europarlementariërs rood. GroenLinks-PvdA’er Bas Eickhout verschijnt in een rood T-shirt met een zwart colbert, Volt-Europarlementariër Anna Strolenberg komt in een rood spijkerjasje binnen. Ook de socialistische Eurocommissaris Teresa Ribera draagt rood.

Het doel van de rode outfits: een rode lijn trekken. “We zijn als Europa ongeloofwaardig als het gaat om mensenrechten”, licht Strolenberg toe. Wil Europa die geloofwaardigheid terug, dan moet het meer doen om oorlog en onschuldige doden te voorkomen.

Ook van de rechterkant komt een signaal: de stoelen van de radicaal-rechtse Patriotten en de ESN-fractie zijn vrijwel leeg.

9:15 | Von der Leyen arriveert in het Europees Parlement
Von der Leyen maakt een ronde in het Europees Parlement en loopt rustig richting haar spreekgestoelte. Volg de toespraak hier.

8:50 | Volop interesse in Den Haag
In Den Haag wordt er ook uitgekeken naar de toespraak van Von der Leyen. In een volgepropt Nieuwspoort wordt uitgebreid vooruitgeblikt op de toespraak van Ursula von der Leyen. Presentator Stefan de Vries spreekt met Europarlementariërs Bas Eickhout (GroenLinks) en Malik Azmani (VVD), aangevuld met analyses van Caroline de Gruyter, Mendeltje van der Keulen en Diederik Samson.

Eickhout verwacht weinig nieuws van de Commissievoorzitter, maar hoopt op een andere toon. “We hebben een jaar gezien waarin Europa reageerde op wat Trump verzonnen had, en niet op Gaza. Von der Leyen straalt te weinig leiderschap uit. Deregulering is een recept om te mislukken, ik wil juist investeringen in onze economie.”

Azmani legt de nadruk op veiligheid. “De wereld verandert snel, zie ook de drones boven Polen vannacht. We hebben een sterke economie en defensie nodig. Europa moet autonomer opereren, daar kunnen we geen dag mee wachten.” Samson let op de toon en op accenten in de talen waarin Von der Leyen spreekt: “Het is vaak borstklopperij. Belangrijk is wat ze zegt over concurrentievermogen en de Green Deal.”

8:45 uur | Stress, maar nog niet heel druk
‘Ben op tijd op de perstribune’, klonk het gisteren. ‘Anders heb je geen zitplek meer.’ Maar zo’n twintig minuten voor de grote speech van Ursula von der Leyen moet beginnen, is pas een derde van de stoelen op de tribunes bezet. Toch is er stress: laptops worden op het laatste moment nog opgeladen, de laatste nieuwtjes gedeeld en de wifi-code gaat rond.

In het Europees Parlement gonst het rond de SOTEU. Iedereen is er klaar voor. Buiten het Parlement is daar weinig van te merken. Beleidsmedewerkers staan met dezelfde houding in de tram als op andere dagen, leerlingen gaan naar school zonder iets van de Brusselse spanning mee te krijgen, en de eigenaar van het winkeltje op de hoek knikt beleefd als hem wordt uitgelegd dat er een ‘big speech’ komt.

8:30 | Bingokaart PVV
Volg je de State of the European Union vandaag, dan kun je ook nog prijzen winnen. PVV-Europarlementariër Marieke Ehlers reikt een fles wijn uit aan de eerste die zijn of haar bingokaart vol heeft. Op de kaart staan typische Brusselse bubbelwoorden als ‘solidarity’, ‘partnerships’ en ‘we have to deliver’. Ehlers voorspelt alvast dat Von der Leyen meer geld en meer macht zal eisen.

8:00 uur | Russische dreiging
De spreektekst van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zal op het laatste moment nog wat zijn herschreven. Op de dag van de State of the European Union komt de Poolse regering bijeen om te bepalen hoe ze reageren op de Russische drones die vannacht boven NAVO-grondgebied zijn neergehaald. Ruslands dreiging zou al een prominente plek krijgen in Von der Leyens toespraak, maar door de situatie in Polen is die dreiging alleen maar concreter geworden.

Verwacht sterke woorden en vooral ook scherpe vragen van Europarlementariërs. Europese defensieplannen staan nog in de kinderschoenen. Wat gaat Brussel doen? En vooral: wat kan Brussel doen?

7:30 uur | Europese Commissie presenteert boekwerk
Omdat je niet alles in één toespraak kwijt kunt, verschijnt er traditiegetrouw een uitgebreid verslag. Dit jaar heet dat “From promise to progress” en telt het honderden pagina’s met tabellen, statistieken en vooral de successen van de Commissie-Von der Leyen. De volgorde is veelzeggend: eerst de concurrentiekracht van Europa, daarna veiligheid en defensie.

7:15 uur | Vooruitblik: Von der Leyen moet verantwoorden en richting geven
Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen houdt over twee uur haar jaarlijkse toespraak in het Europees Parlement. Het is haar eerste State of the European Union sinds de verkiezingen én mogelijk haar laatste – ze moet zich opnieuw bewijzen als leider van de EU.

Von der Leyen zal terugblikken op successen zoals het handelsverdrag met Zuid-Amerika (Mercosur), investeringen in defensie en de deal met de VS. Maar de kritiek is niet mals: de Groenen vinden dat ze te weinig heeft gedaan voor vertrouwen in Europa, en sociaaldemocraten wijzen op de financiële zorgen. NSC-Europarlementariër Dirk Gotink roept op tot meer leiderschap, terwijl SGP’er Bert-Jan Ruissen juist vindt dat Von der Leyen te veel macht naar zich toetrekt.

De politieke druk is dus groot: ze moet verantwoording afleggen én richting geven aan het nieuwe Europese mandaat. Lees hier onze voorbeschouwing.

7:00 | Welkom bij het liveblog
Goedemorgen! We houden je vandaag op de hoogte van alles rond de jaarlijkse toespraak van Ursula von der Leyen in het Europees Parlement. Van wat ze zegt tot hoe erop gereageerd wordt – in Straatsburg én in Den Haag. Verwacht updates, scherpe analyses en reacties van Nederlandse en Europese politici, ook vanuit Nieuwspoort. Blijf hier bij voor de laatste ontwikkelingen.