De Europese lidstaten willen dat de Europese Commissie aanstaande dinsdag met een concreet plan komt om de hoge energieprijzen onder controle te krijgen. De ministers van Energie geven de Commissie de opdracht om in ieder geval een plan uit te werken om hoge winsten bij elektriciteitsproducenten af te romen. Ook moet er een plan komen voor het instellen van een prijsplafond op gas.

Volgens de Nederlandse staatssecretaris Hans Vijlbrief, die namens minister Rob Jetten aanwezig was, zijn alle lidstaten wel voor het extra belasten van de winsten van energiebedrijven. Het geld dat zo wordt opgehaald, moet ten goede komen aan inkomensondersteuning voor burgers.

De kleinste gemeenschappelijke deler

“Overwinsten die door geluk tot stand komen wegbelasten. Wie wil dat niet? Zelfs die bedrijven zeggen dat ze het wel redelijk vinden”, zei Vijlbrief na afloop tegen de Nederlandse pers. Wel is het een maatregel die technisch volgens hem moeilijk uit te voeren is.

Nederland blijft tegen het bevriezen of kunstmatig omlaagdrukken van de energieprijzen voor consumenten. Vijlbrief waarschuwt voor het te rigoureus ingrijpen in de energiemarkt, want dat kan volgens hem grote negatieve gevolgen hebben op de lange termijn.

“Een cap zetten op de prijs die burgers betalen, vinden we een minder slim idee. Wij willen ook de burger helpen, maar wij zeggen dat je dan beter inkomenssteun kan geven en de prijs de prijs laten”, aldus de staatssecretaris.

Omdat een aantal andere landen, maar volgens Vijlbrief zeker geen meerderheid van de lidstaten, wel een prijsplafond willen, krijgt de Europese Commissie toch de opdracht om het plan uit te werken. De Belgische minister van Energie Tinne van der Straeten verkoopt dat als een doorbraak en zegt na afloop van de vergadering dat er een deal is over het instellen van een prijsplafond voor gas. Het commentaar van Vijlbrief daarop: “Dan heeft ze in een andere vergadering gezeten dan ik”.

Prijzen bevriezen betekent geen besparingsprikkel

Hij waarschuwt dat een prijsplafond de prikkel wegneemt om energie te besparen. Vandaar dat de opdracht aan de Commissie, in zijn woorden, ‘heel voorzichtig’ is geformuleerd. Zo mag een prijsplafond er niet toe leiden dat de drang om te besparen wegvalt.

Nederland wil dat de Europese lidstaten zoveel mogelijk dezelfde maatregelen nemen, omdat anders de interne markt in gevaar komt. Dat betekent dat alleen maatregelen in aanmerking komen waarvoor een breed draagvlak bestaat onder de lidstaten. De inschatting van Vijlbrief is dat uiteindelijk alleen het wegromen van de toevalwinsten van elektriciteitsproducenten overblijft als optie.

“Dat is geen klein bier. Dat gaat om veel geld”, zei Vijlbrief. Gezien het tempo dat de Commissie wil maken, verwacht hij dat het wetsvoorstel dat volgende week gepubliceerd wordt al behoorlijk concreet is. De lidstaten kunnen daar dan snel een definitief besluit over nemen.